Bahrî Memlûklar Döneminde Halep Naipliği

Abstract

Bu çalışmanın konusu Bahrî Memlûklar dönemi olarak adlandırılan Mısır Memlûk Devleti'nin ilk döneminde (M.1260-1382), Halep Naipliği'nin siyasi ve askeri faaliyetleridir. Araştırma, Halep Naipliği'nin, devletin kuruluş aşamasında dış tehdit unsuru olan İlhanlılara ve müttefikleri Ermenilere, sonrasında Güney Anadolu'daki beyliklere karşı verdiği mücadeleyi tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Bahrî Memlûklar döneminde Halep ve ona bağlı naipliklerin, kuzeyden gelecek istilalar ve kuzeye karşı yapılan askeri seferler için güvenli bir tampon bölge oluşturduğunu göstermiştir. Ayrıca bu çalışma, 1260 tarihinden 1303 tarihine kadar İlhanlılar'ın Memlûklarla olan savaşlarında, Halep naipliğinin sağladığı istihbarat bilgilerinin hayati önemi olduğunu belirlemiştir. 1335 tarihinde İlhanlıların yıkılmasından sonra Anadolu'daki otorite boşluğundan yararlanan Dulkadiroğulları beyliği ile Memlûklar arasındaki hakimiyet mücadelesinde Halep naipliğinin tutumunun belirleyici rolü olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte göçebe Türkmenlerini, şehirleri için tehdit olarak gören Memlûklar'ın, Halep naipliğini onların kontrolü için yegane otorite olarak tanıdığı tespit edilmiştir. 1375 tarihinde Kilikya Ermeni Krallığı'nın ortadan kaldırılmasında da Halep naipliğinin önemli işlevlere sahip olduğu belirlenmiştir.

The study examines the political and military activities of Aleppo Regency during the first period (1260-1382 A.D.) of Egyptian Mamluk State known as Bahri Mamluks. The study aims to find out the external threats by the Ilkhanids and their allies, Armenians and by the rulers of South Anatolia to Aleppo Regency, during the foundation period of the principality.The research has shown that Aleppo and its affiliated regencies constituted a safe buffer area during the Bahri Mamluk era against the invasions from the north and for the military expeditions to the north. It has also indicated that intelligence provided by Aleppo Regency during the battles between the Mamluks and Ilkhanids from 1260 to 1303 played a significant role. It has also revealed that Aleppo Regency played an important role in the sovereignty struggle between Mamluks and Dulkadirogulları principality which took advantage of the authority gap in Anatolia after the collapse of Ilkhanids in 1335. In addition, it has been underlined that Mamluks, which considered nomad Turkmans as a threat to their cities, recognized Aleppo Regency as the only authority over these Turkmans. It has also been stressed that Aleppo Regency played a crucial role in the collapse of Cilicia Armenian Kingdom in 1375.