Yusuf B. Hâmid hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri

Abstract

ÖZET YUSUF B.HÂMİD (ö.892/1486),HAYATI,ESERLERİ VE TASAVVUFÎ GÖRÜŞLERİ Bu çalışma, 15. yüzyılda Anadolu'da yaşayan Yusuf b. Hâmid'in (ö. 892/1486) hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşlerini incelemektedir. Çalışma, adı geçen mutasavvıfın tasavvufî görüşlerinin tespit edilmesi ve onun tasavvuf anlayışının ortaya çıkarılmasını amaçlamaktadır. Bu çalışma, Yusuf b. Hâmid'in, Arapça ve Farsçayı çok iyi bilmesine rağmen, eserlerinde yaşadığı dönemin Türkçesini kullandığını göstermiştir. Eserlerinde yer alan tevhid, nübüvvet, sevgi, aşk, edep, fakr, murâkabe, zikir, keşf, riyâzât, kalb, nefs, ruh, râbıta, varlık, vahdet-i vücud, velâyet gibi birçok tasavvufî kavramı, geleneğe bağlı kalarak açıkladığı; zaman zaman da yeni yorumlar getirdiği tespit edilmiştir. Tarih içinde ciddi tartışmalara neden olan vahdet-i vücud (varlığın tekliği) düşüncesini, tevhidin ileri bir boyutu şeklinde açıklayarak savunduğu belirlenmiştir. Nübüvvet olmadan dinin doğru bir şekilde anlaşılamayacağı kanaatinde olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Aksaray, Tasavvuf, Yusuf b. Hâmid, Somuncu Baba, Hacı Bayram-ı Velî.

ABSTRACT THE LIFE OF YUSUF B. HAMİD (d. 892/1486), HIS WORKS AND SUFISTIC VIEWS This study examines the life, works and sufistic views of Yusuf b. Hamid (d. 892/1486), who lived in Anatolia in 15th century. It aims to find out his sufistic views and his understanding of sufism. This study has indicated that though he knew Arabic and Persian excellently, he preferred the Turkish of his time in his works. It has been found out that though he sometimes offered new interpretations, he followed tradition in his explanation of tasawwufi concepts such as tawhid (oneness of God), nubuwwat (prophecy), love of God (sevgi), ashq, adab, fakr, murakaba, dhikr, kashf, riyazat, kalb, nafs, ruh, rabita, varlık, wahdat-ı wucud and walayat. It has been underlined that he defended the concept of wahdat-ı wucud interpreting it as an advanced dimension of tawhid, which caused serious debates throughout history. It has been observed that he had the opinion that religion cannot be accurately understood without nubuwwat. Key words: Aksaray, Sufism, Yusuf b Hamid, Somuncu Baba, Hacı Bayram-i Veli.