Etkin vergilemede mali müşavirlik mesleğinin kurumsallaşmasının ve bağımsız denetimin rolü: Şanlıurfa ili örneği

Abstract

Vergi bir ülkenin çarkının dönmesinde en önemli etkenlerden bir tanesidir.Bu bağlamda bu araştırmada etkin vergilemede mali müşavirlik mesleğininkurumsallaşmasının ve bağımsız denetimin rolü incelenmiştir. Bu araştırmanıngerçekleşmesi için Şanlıurfa ilindeki vergi mükellefleri, vergi dairesi çalışanları vemali müşavirleri saha çalışması olarak kullanılmıştır. Saha çalışmasında vergimükellefi, serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) ve vergi dairesi çalışanlarınayönelik üç ayn anket hazırlanmıştır. Ankette 154 vergi mükellefi, 62 SMMM ve 4 7vergi dairesi çalışanına ulaşılmıştır. Vergi mükellefi anketinde cinsiyet, yaş ve eğitimdurumu yanında yıllık geliri ve tahmini olarak ödediği vergi sorulmuştur. Akabindemükellefin kurumsallaşma, vergiye bakışı ve vergi dairesi ile ilgili görüşlerisorulmuştur. Mali müşavirlere yönelik ankette ise cinsiyet, yaş ve yıllık gelir yanındaiş deneyimleri, kurumsallaşma, vergi dairesi, vergi mevzuatı ve vergi süreçleri ileilgili algı ve değerlendirmeleri sorulmuştur. Vergi dairesi çalışanlarına uygulananankette cinsiyet, yaş ve mesleki deneyim yanında kurumsallaşma, vergi mükellefi,mali müşavirlik ve vergilendirme süreçlerine ilişkin değerlendirme ve önerilerisorulmuştur. Anketlerin uygulanması ile elde edilen veriler tanımsal veri analizi vetablolarla analiz edilmiştir. Bu verilerin analiz edilmesi için Excel ve SPSSprogramları kullanılmıştır. Bu araştırmanın amacı kapsamında birçok araştırmaproblem oluşturulmuş ve bunlara yönelik veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. BuiVaraştırma problemleri arasında mali müşavirlerin mükellefo maddi açıdanbağımlılığının azaltılması ve mali müşavirlik mesleğinin kurumsallaşması halindevergi kaybının minimum düzeye inebileceği incelenmiş ve bulgular bu hipotezidoğrulamıştır. Vergi mükellefi en az vergi ödeten mali müşaviri tercih etmektedir.Buna karşılık mali müşavir bu görüşe katılmasa da ücretini mükelleften aldığındandolayı mesleğini ideal bir şekilde icra edememektedir. Ayrıca şu sonuca varılmıştır;mükellef kamu yatırımlarmm ve hizmetlerinin (ulaşım, adalet, eğitim, sağlık,güvenlik gibi) tamamen vergi gelirleri ile karşılandığı ve bunların kendine geridöndıığtıne inandırılırsa vergi ödeme isteği artar ve vergi gelirleri arttırılabilir.Anahtar Kelimeler: Etkin vergileme, Mali mıışavirlik, Kun.ıınsallaşma, Bağımsızdenetim

Tax is one of the most important factors in turning a country's wlıeel. In thiscontext, in this study, the role of institutionalization of auditing profession and therole of independent auditing was investigated. In order to realize this research,taxpayers, tax authorities and financial advisers in Şaıılıurfa province were used asfıeld studies. In the fıeld study, three different questionnaires were prepared fortaxpayers, independent accountant and public accountants. 154 taxpayers, 62independent accountants and 47 tax office employees were reached in the survey.The taxpayer questionnaire was conducted to learn about the annual income andestimated tax, as well as gender, age and education. Subsequently, the taxpayer wasasked about the institutionalization, the tax approach and the tax office. Thequestionnaire for financial advisors was asked about their perceptions andevaluations related to work experience, institutionalization, tax office, tax legislationand tax processes as well as gender, age and annual inceme. The questionnaire,which was applied to the employees of the tax office, was asked about the evaluationand suggestions regarding gender, age and professional experience as well asinstitutionalization, taxpayer, financial consultancy and taxation processes. The <lataobtained by the application of the questionnaires were analyzed with descriptive dataanalysis and tables. Excel and SPSS programs were used to analyze these data.Within the scope of this research, many research problems were created and the datawere analyzed descriptively. Among these research problems, it has beenVIinvestigated that the tax loss can be minimized by reducing the fınancial dependencyof the financial advisors to the taxpayer and institutionalization of the fınancialadvisory profession and the findings confirmed this hypothesis. Tlıe taxpayerchooses the finaııcial adviser to pay the least tax. On the other haııd, although thefinancial consultant does not share the same view, he cannot perfonn his professionideolly because he gets his wages froın the taxpayer. It is also concluded that; Iftaxpayers al'e convinced that public investıneııts and services (such as transportation,justice, education, lıealth, security) are fuHy met with tax revenues and that theyretum to theınselves, the demand for tax payınent increases and tax revemıes can beincreased.Keywords: Effective taxation, Financial advisory, Institutionalization, Independentaudit