Sur (Diyarbakır) ilçe merkezinde yaşanan göçün (2015-2016) sosyo-ekonomik boyutlarının incelenmesi

Abstract

Özelde Suriçi, genelde ise Suriçi'nin de içinde bulunduğu Diyarbakır şehrinin yedi bin yıllık bir geçmişi bulunmaktadır. Başka bir ifade ile Suriçi, bir taraftan oldukça eski bir yerleşim birimi, diğer taraftan ise çok sayıda uygarlığın izlerini taşıması nedeniyle hem ulusal hem de uluslararası alanda önemi olan ve ilgi duyulan bir yerdir. Bu özellikleri nedeniyle Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri, Temmuz 2015'te UNESCO tarafından `Dünya Kültür Mirası` olarak tescillenmiştir. Ancak, aynı yıl, Suriçi sakinleri, başlayan çatışmalı ortam nedeniyle önce yakın mahallelere ve sonrasında da yakın ilçe ve diğer illere göç etmek zorunda kalmışlardır. Nitekim Suriçi'nde olduğu gibi tarihin her döneminde insanlar, birçok nedenden dolayı yaşam alanlarını geniş bir zaman diliminde veya ansızın değiştirmek durumunda kalmışlardır. İşte çalışmanın konusunu Çözüm Süreci (2013-2015) sonrasında Suriçi (Sur/Diyarbakır) ilçe merkezinde yaşanan çatışmalı ortam ve sonrasında uygulanan sokağa çıkma yasaklarına bağlı olarak meydana gelen göçler oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı ise; 2015-2016 yıllarında ansızın yaşam alanlarını değiştirmek zorunda kalan Diyarbakır kentinin Sur ilçe merkezi sınırları içerisinde kalan Suriçi sakinlerinin kısa metrajlı yer değiştirmelerinden sonra yaşadıklarını, sosyo-ekonomik yapılarında meydana gelen değişimleri, mekansal değişimlerini ve geleceğe ilişkin beklenti ve umutlarını ortaya koymaktır. Söz konusu dönemde yaşanan çatışmalı ortama bağlı olarak Suriçi'ndeki on beş mahallede göçe maruz kalanlarla önceden yapılandırılmış anket formu kullanılarak `yüz yüze görüşme yöntemi` ile 308 kişiyle görüşülmüştür. Anket formu ile elde edilen verilerin değerlendirilmesinde ve analizinde SPSS (22.0) istatistik paket programı ve göç eden ailelerin mekânsal dağılışını göstermek, başka bir ifade ile tematik haritalar oluşturmak için de Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ArcMap 10.3 paket programı kullanılmıştır. Ayrıca, araştırmada elde edilen nicel verilere ek olarak nitel bilgi elde etmek için de `odak grup görüşme`leri de yapılmıştır.Araştırma sonucunda oturdukları Suriçi'nden göç etmek zorunda kalan insanların, göç sürecinde ciddi sorunlar yaşadıkları, göç öncesi ve sonrasında sosyo-ekonomik yapılarında ciddi bozulmaların meydana geldiği, büyük bir kısmının Diyarbakır kent merkezindeki diğer ilçe ve mahallelere göç ettiği, bir kısmının beklentilerinin kısmen karşılandığı ve büyük bir kısmının ise umutlarını kaybettikleri saptanmıştır.

In particular, Suriçi district, in general, city of Diyarbakır including Suriçi has a history of seven thousand years. In other words, on the one hand, Suriçi is a rather old settlement. On the other hand, because it carries the traces of many civilizations, it is a place of importance and interest both nationally and internationally. Due to these characteristics, Diyarbakir City Walls and Hevsel Gardens were registered as World Cultural Heritage by UNESCO in July 2015. However, in the same year, Suriçi residents had to migrate to the nearby neighborhoods and then to the nearby districts and other provinces due to the conflicting environment.In fact, in every period of history, people, as in suriçi, have had to change their habitat over a wide period of time or suddenly due to many reasons. The subject of the study is the conflicts that occurred in Suriçi (Sur / Diyarbakır) district center after the Solution Process (2013-2015) and the migrations occurred due to the curfews applied in the aftermath. The purpose of this study is to reveal changes in socio-economic structures, spatial changes, expectations and hopes of Suriçi residents about future who were living within the borders of Sur district of Diyarbakır city and had to change their habitat suddenly in 2015-2016 after short displacements.During the period in question, three hundred and eight people were interviewed with face-to-face interview method in a pre-structured questionnaire with those who were exposed to immigration in fifteen neighborhoods in Suriçi. In the evaluation and analysis of the data obtained by the questionnaire, SPSS (22.0) statistical package program and Geographical Information Systems (GIS) ArcMap 10.3 package program were used to show the spatial distribution of migratory families and to create thematic maps. In addition to the quantitative data obtained in the study, focus group interviews were conducted to obtain qualitative information.As a result of the research, it had been determined that people having to migrate from Suriçi where they live had serious problems in the migration process, there have been serious deteriorations in socio-economic structures before and after migration, Most of them migrate to other districts and neighborhoods in Diyarbakır city center. Some people's expectations are partly met and most of them lost their hopes.