Toplumsal farklılıkların yansıtılmasında Şanlıurfa Bediüzzaman mezarlığı ve mezartaşları

Abstract

Tarih boyunca tüm toplumlarda ölümü anlamaya, açıklamaya yönelik ritüeller oluşturulmuş çoğunluk bunu inanç temelinde açıklarken bazı toplumlarda da alışagelmiş gelenekler ön plana çıkmıştır. Ölüm öncesi ve sonrası yapılan törenler, ölü defin işlemleri her topluluk ve inançta farklılık göstermiştir. Bu farklılıklar o toplumun gelenek görenek ve inançlarını yansıtmıştır.Ölüm inancını ve ölü merasimlerini anlamak ve yorumlamak için farklı kültürlerin bu konudaki inanışlarına, gelenek görenek ve uygulamalarına bakmak gerekir. Bu bağlamda ölüm inancı, mezar taşı motiflerini kapsamlı bir şekilde anlaşılmasının temelinde, farklı disiplin ve yöntemlerin argümanlarını kullanarak, çok değişkenli yaklaşım geliştirmek gerekmektedir. Ölümün sonucu oluşan en belirgin öğe mezar taşlarıdır. Mezar taşlarında ölen kişinin yaşı, cinsiyeti, mesleği, ekonomik durumu ve soyu gibi birçok unsurun ön plana çıktığı ve aktarıldığı görülür. Bu da bize kişinin sosyal, kültürel ve ekonomik değerlerini mezar taşlarına bakarak anlamamızı sağlar. Bu çalışma, iki aşamadan oluşmuştur. Birinci aşamada`ölüm öncesi ve sonrası yapılan etkinlikler` ikinci aşamada ise`Şanlıurfa Bediüzzaman mezarlığında bulunan mezar taşı motifleri ve anlamlarına` odaklanmıştır.Anahtar Kelimeler: Ölüm, Mezar taşı, Bediüzzaman Mezarlığı, Motif, Desen

Throughout history, rituals, related to understanding and explaining death, have been formed in all societies. Whereas many explained death on a religion basis, traditional customs stood out in some other societies. Rituals before and after the death, and burials varied greatly in all societies and belief systems. These differences reflected traditions, customs and beliefs of the society in question.In order to understand and comment on belief in death and funerals, it is necessary to examine faith, traditions, customs and practices of various cultures in this subject. Therefore, by using arguments from different disciplines and methods, a multivariate approach should be developed on the basis of comprehensively understanding the belief in death and grave stone motifs. The most obvious item that appeared after death is grave stone. In grave stones, it is seen that many demographic features of the dead such as age, gender, occupation, economical status, and lineage are revealed. This helps us understand social, cultural and economical status of the dead by looking at the grave stones. This study consists of two parts. In the first part, `activities carried out before and after the death` are examined. The second part is mainly focussed on `grave stone motifs and their meanings in Sanliurfa Bediuzzaman Graveyard`.Key Words: Death, Grave Stone, Bediuzzaman Graveyard, Motif, Pattern