Gelişim, dağılış ve karşılaştırma bağlamında cumhuriyet dönemi (1927-2017) Şanlıurfa il nüfusunun değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada Şanlıurfa ilinin 1927-2017 yılları arasındaki nüfusunun tarihsel gelişimi, dağılışı, nüfus hareketleri ve niteliklerinin sebep ve sonuçları üzerinde durulmaktadır. Ayrıca Türkiye daha sonra ildeki ilçeler ile karşılaştırılması yapılarak değerlendirmelerde bulunulmuştur. Nüfusun geçirmiş olduğu değişim ve dönüşüm üzerinde etkili olan fiziki ve beşeri coğrafi faktörlerin etkisi ortaya konmaya çalışılmıştır. Şanlıurfa ili hızla gelişmiş ve 2017 yılındaki 1.985.753 kişilik nüfusu ile ülkemizin en büyük nüfuslu illeri arasındaki yerini almıştır. İl nüfusunun Türkiye nüfusuna göre çok hızlı bir şekilde büyümeye devam etmesi üzerinde doğurganlık oranının çok yüksek olmasının önemli bir payı vardır. İlçeler bazında da doğurganlık oranı yüksektir. Bu oranının çok yüksek olması ilde genç ve dinamik bir nüfusun ortaya çıkmasını sağlamıştır. Böylece aşırı nüfus artışı Şanlıurfa ilinde kırsaldan kentlere doğru göçü de artırmıştır. Kentlerde biriken aşırı nüfus nedeniyle çeşitli sorunlar ortaya çıkmıştır. Ayrıca İlde Türk, Arap, Kürt vb. birçok kökeni farklı insan grubu yaşamakla birlikte son yıllarda Suriye'den gelen etnik kökeni farklı insanların bir arada olması da hem kalabalık olan nüfusu artırmış hem de kültürel uyumsuzluğu beraberinde getirmiştir. Nüfusun sürekli değişmesinde bir yandan doğumlar etkili olurken diğer taraftan ölümler ve göç olayları etkili olmaktadır. Nüfusun sürekli hareket halinde olması da bazen nüfus miktarının artmasına bazen de eksilmesine neden olmaktadır. Hızlı nüfus artış beraberinde birçok sorunu da getirirken hızla artan bu nüfusun ihtiyaçlarını karşılayabilmek için yeni ve sürekli güncellenen planlamalara ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. İşte bu çalışmayla nüfusun gelişimi, dağılışı, hareketleri ile çeşitli sosyal ve demografik nitelikleri hakkındaki bilgiler önce istatistiksel veriler haline getirilmiş, daha sonra bu verilerle ilgili çeşitli tablolar, grafikler ve CBS yardımıyla haritalar yapılarak konuların daha iyi anlaşılabilmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Nüfusun ihtiyaçlarına yönelik ilgili alanlarda ileriye dönük planlamalara yardımcı olması açısından bu çalışma önem arz etmektedir.Anahtar Kelimeler: Şanlıurfa, Nüfus Gelişimi, Göç, Nüfus Hareketleri, Nüfus Nitelikleri.

In this study, the causes and effects of Şanlıurfa population between 1927 and 2017 have been investigated in terms of historical development, distribution, population movement and qualification. Then, the population has been analyzed in comparison with firstly Turkey and its own cities. The effects of physical and human geographic factors that have an impact on the change and transformation of the population have been tried to be demonstrated. The province of Şanlıurfa has been rapidly developed and taken its place among the largest populated provinces of our country with a population of 1,985,753 in 2017. The fertility rate has a substantial share in the rapid continuous population growth of Şanlıurfa when compared to Turkey. Fertility rate is also high in cities. This high rate has created a young and dynamic population in the province. Thus, overpopulation has increased the migration from rural to urban areas in Şanlıurfa. Several problems have arisen due to the overpopulation accumulated in the cities. In addition to many various ethnic groups living in the province like Turkish, Arab, Kurdish, and so on, people with different ethnic backgrounds emigrated from Syria in recent years, have not only increased the crowded population but also brought a cultural mismatch. Births are effective on continuous change of population; deaths and migration also contribute to migration movements. The fact that the population is constantly on the move sometimes gives rise to the population to increase and sometimes to decrease. As the rapid population growth rate has brought many problems, it has been observed that new and continuously updated plans are needed in order to meet the needs of this rapidly growing population, accordingly. With the help of this study, information about the development, distribution, movements, and various social and demographic characteristics of the population have been first made into statistical data; then, various tables, graphs and maps have been made with the help of GBS to offer a better understanding regarding the mentioned issues. This study is of importance with regard to helping both current and future planning in the relevant areas for needs of the population. Key words: Şanlıurfa, Population Development, Migration, Population Movements, Population Qualifications