Okul müdürlerinin karar verme süreçleri hakkındaöğretmen görüşlerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul müdürlerinin vermiş olduğu kararların öğretmenler tarafından nasıl algılandığını incelemek, araştırmanın bulgularına dayalı olarak uygulamaya ilişkin önerilerde bulunmak. Araştırma nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada olgubilim (fenomenoloji/phenomenology) deseni yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi2018-2019 eğitim öğretim yılında Şanlıurfa ilinin üç merkez ilçesinde(Karaköprü, Eyyübiye, Haliliye) bulunan okullardan oluşmaktadır. Örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Üç merkez ilçede bulunan farklı okul türlerinden (Meslek lisesi, Anadolu lisesi, fen lisesi, imam hatip ortaokulu, ortaokul, ilkokul ve okulöncesi) 7 okulda görev yapan 24 öğretmen ile bireysel görüşme, yine farklı okullarda görev yapan 7 öğretmen ile odak grup görüşmesi yapılarak tamamlanmıştır. Bu çalışmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu ile yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir.Okul müdürlerinin karar verme süreçleri ile ilgili olarak öğretmen görüşlerine yer verme durumu, iletişim becerileri, kurum içindeki tutumları, nasıl bir yöntem izledikleri, verilen kararın yararlılık durumu, çevresinden yararlanma becerisi ile liderlik özellikleri ile ilgili öğretmenlerdengörüşalınmıştır. Yapılan araştırma sonucunda hem bireysel görüşmelerde hem de yapılan odak grup görüşmesinde okul müdürünün karar aşamasında okulda çalışan öğretmenden görüş almadıkları belirtmişlerdir. Ayrıca okul müdürlerinin karar verme süreçleriyle ilgili Odak grup görüşmesine katılan öğretmenler; genel olarak okul müdürlerinin okulda çalışan öğretmenlerin görüşlerini önemsemedikleri ve öğretmenlerin bu durumdan rahatsız oldukları, öğretmenlerin çalışma şevkini ve azmini en aza indirdiğini ifade etmişlerdir.Okul Müdürlerinin yeterli olmadığı konularda nasıl bir yol izledikleriyle ilgili olarak katılımcılar, okul müdürlerinin hem yatay hem dikey(dikey kelimesinden kasıt üst makamlardır) olarak sağlıklı bir ilişki ağını geliştirdikleri bu ilişki ağını aktif olarak kullandıklarını belirtmişlerdir. Yapılan görüşmelerde (odak grup görüşmesi dâhil) genel olarak okul müdürlerinin bir şekilde kayırmacılık yaptıkları belirtmişlerdir. Kayırmacı tavır alınmasına etki eden faktörler ise; aynı düşüncede olma, aynı cemaatte olma, akrabalık, hemşerilik, aynı sendikada olma ile sosyal çevre, arkadaşlık ilişkilerinin etkili olduğunu belirtmişlerdir. Kişisel iletişimi güçlü, aynı zamanda kültürel yapısı ve kurumla ilgili bilgisi yüksek olan idarecilerin ise okul yönetiminde daha başarılı oldukları belirtilmiştir. Odak grup görüşmesine katılan katılımcıların geneli mevcut okul müdürlerinin iletişim konusunda sıkıntı yaşadıklarını ifade etmişlerdir.Okul müdürlerinin büyük çoğunluğunun karar sürecinde risk almadıkları, otoriter davrandıkları, ayrıca görüşmeye katılan öğretmenlerin tamamı okul müdürlerinin liderlik özelliklerinin karar alma sürecini doğrudan etkilediğini ifade etmişlerdir.Anahtar Kelimeler: Karar, Karar Verme Süreçleri, Okul Müdürü, Öğretmen

The aim of this research is toexamine how the schoolprincipals' decisionsareperceivedbyteachers, and tomakerecommendationsforpractice based on the findings of the research. The research was carriedoutwith qualitative research method. In the research, Phenomenology desingapproach was used. The sample is composed of the schools in the threecentraldistricts of Sanliurfa (Karaköprü, Eyyübiye, Haliliye) in the 2018-2019 academicyear. Maximum diversitymethodfromsamplingmethods was used. The research was completedby an individualinterviewwith 24 teachersfromdifferentkinds of 7 schools (Vocational High School, Anatolian High School, Science High School, Imam Hatip Secondary School, Secondary School, Primary School and Preschool) in thesethreecentraldistricts and alsobyfocusgroupinterviewswith 7 teachersworking in differentschools. Semi-structuredinterviewtechnique was used in this research. Research dataarecollectedbyapplyingfacetofaceinterviewmethod and interview form developedby the researcher. The datawereanalyzedbycontentanalysismethod.Regarding the decision-makingprocess of schoolprincipals, teachers' opinionsweretakenabout the principals' givingwidepublicitytoteachers' opinions , communicationskills, attitudes in academicinstitution, how theyfollow a method, status of benefits of the decision , ability of takingadvantage of environment and having a feature of leadership. As a result of the research, both at the individualinterviews and the focusgroupinterviews, it is statedthat the schoolprincipal do not receive the opinion of the teachersworking in the school at the decisionstage. Inaddition, the teacherswhoparticipated in the focusgroupinterview on the decision-makingprocess of schoolprincipals; generallystatethatschoolprincipals do not careabout the views of teachersworking in the school and thatteachersareuncomfortablewiththis situation and thatteachers' enthusiasm and determinationareminimized.Regarding the way in which schoolprincipalsfollow the issuesthatare not sufficient, the participantsstatedthat the schoolprincipalsdevelop a healthy network of relations, both horizontally and vertically (vertical means that higher authority) and they actively use this relationship network. In the interviews (including focus group interviews), it was statedthatgenerallyschoolprincipalshad favouritism in someway. It was statedthat the factorssuch as being in the samecommunity, kinship, fellowcitizenship, being in the sameunion and socialenvironment and friendshiprelationsareinfluential in the waythat the principalsreceivethiskind of favouritism.It is statedthat the administratorswhohavestrongcommunication and whoareculturallyequipped and knowledgeableabout the institutionaremoresuccessful in schoolmanagement. Almostall of the participants in the focusgroupinterviewstatethat the existing schoolprincipalshavedifficulties in communicating.The majority of schoolprincipalsarestatedthat do not takerisks in the decisionmakingprocess and actauthoritatively, besidesall the teacherswhoparticipate the interviewstatethat the schoolprincipals' leadershipcharacteristicsdirectlyaffect the decision-makingprocess.KeyWords: Decision, DecisionMakingProcesses, School Principal, Teacher