Edebiyat sosyolojisi bağlamında Gülten Akın ile Nâzik el-Melâike`nin şiirlerinin karşılaştırılması

Abstract

Karşılaştırmalı edebiyat ve edebiyat sosyolojisi kavramları, son zamanlarda akademik çalışmalarda giderek önem kazanmıştır. Bu nedenle bu çalışma, her iki kavramın temel özelliklerine dayandırılarak oluşturulmuştur. Bu çalışmanın konusu, Arap edebiyatı ile Türk edebiyatının Modern Dönem şairlerinden olan Nâzik el-Melâike ile Gülten Akın'ın şiirlerinin edebiyat sosyolojisi bağlamında karşılaştırılmasıdır. Bugüne dek el-Melâike ve Akın üzerine birçok çalışma yapılmış ama bu iki şair karşılaştırılmamıştır. Bu karşılaştırmanın amacı; her iki şairin sosyolojik konulara şiirlerinde yer verirken gösterdikleri benzerlik ve farklılıklara dikkat çekmektir. Edebi ürünlerin sosyolojik arka planına ışık tutmak suretiyle şiirlerin taşıdıkları anlamı geniş açılarla yorumlamak çalışmanın temel hedeflerindendir.Her iki şairin şiirlerinde en çok yer alan sosyolojik konuların başlıkları belirlenerek bununla ilgili olan şiirler incelenmiş, bu nedenle şiirlerin biçimsel özellikleri göz ardı edilmiştir. Ayrıca şairlerin bireysel izlekli şiirleri de çalışmanın dışında tutularak toplumsal meselelerin yoğun olarak işlendiği şiirler ele alınmıştır. Bunların yanı sıra, çalışmada her iki şairin hayatına, yaşadıkları dönemin özelliklerine ve şiire olan bakış açılarına da değinilmiştir. Ayrıca edebiyat-toplum, şiir-toplum ve kadın şair-toplum ilişkisi de çalışmada ele alınan diğer konular arasındadır. Bu karşılaştırmanın sonucunda; Nâzik el-Melâike ile Gülten Akın'ın şiirlerinin oluşumunda ülke koşullarının belirleyici bir rol oynadığı tespit edilmiştir. Şairlerin yaşadıkları dönemde Türkiye ile Irak özelinde değişiklik gösteren sosyolojik gerçeklere koşut olarak şairlerin tutumlarında da değişiklik olduğu göze çarpmıştır. Çalışmada, şair, şiir ve toplumsal koşullar arasındaki ilişki tespit edilmeye çalışılmış; buna dayanarak yorum ve çıkarımlarda bulunulmuştur.Bu çalışma ile edebiyat sosyolojisi bağlamında değerlendirilen edebi ürünlerin sunduğu istifade alanının genişlediği sonucuna varılmıştır. Ayrıca karşılaştırmaya konu olan isimlerin bu yöntemle ele alındıkları zaman, ürünlerinin ve dönem özelliklerinin belirginleştiği gözlemlenmiştir.

Comparative literature and literature sociology have gained importance recently in academic studies. Therefore this research has been consisted depending on the main features of both concepts. The subject of this study is the comparison of the poetry of Nazik al-Malaika and Gülten Akin in the context of literature sociology that are from the modern period in Arabic and Turkish literature. There are lots of studies on el-Melâike and Akin but up to the present none of these studies has been about some comparison between the two poets. The aim of the comparison is to draw attention to the differences and similarities between the two poets when they deal with the sociological topics that took place in their poetry. Interpreting the meaning by shedding light on the sociological background of the literary works which carries the poetry is one of the main goals of the study.The titles of the most frequently used sociological subjects in the poems of both poets were determined and related poems have been examined, and therefore, the formal features of the poems have been ignored. The poems which have individual themes also have been left out of the study and the poems that extensively deal with social issues are the main part of the research. Besides, the lives of both poets, the features of the period in which they lived and their point of view on the poetry have been mentioned in the thesis. Furthermore literature-society, poetry-society and women poet-society are among the issues that have been tackled in the study.As a result of this comparision, it has been determined that the conditions of the country play an important role on the construction of the poems of Nazik al-Malaike and Gülten Akin. Significant changes have been observed in attitudes of the poets due to circumstances of Turkey and Iraq during the period in which they lived. The relationship between the poets, their poems and social conditions have been tried to be determined. Comments and inferences have been made based on these relations.With this study, it has been concluded that the field of exploitation offered by literary products evaluated in the context of sociology of literature has expanded. In addition, when the names of the subject are compared with this method, it is observed that their products and period features become more evident.