Eğitim örgütlerinde örgütsel psikolojik sermaye ile örgütsel stres yönetimi arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmada, eğitim örgütlerinde örgütsel psikolojik sermaye ile örgütsel stres yönetimi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacı ile Gaziantep ili Nizip ilçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı toplam 37 resmi ilkokul, ortaokul ve liseler de görev yapan 375 öğretmen ve idareci ile ölçek çalışması yapılmıştır. Çalışmada, öğretmenlerin stres yönetimine dair görüşlerinin ve psikolojik sermaye algı düzeylerinin; cinsiyetlerine, yaşlarına, medeni durumlarına, mezuniyetine, mezun olunan fakülteye, branşına, branşlarının ilgili olduğu alana, görevine, yöneticilik süresine, mesleki kıdemine, bulunduğu okulda geçirdiği hizmet sürelerine, okullarının fiziki donanım açısından yeterli olup olmadığına, okullarına yönelik algıladıkları yönetim türü değişkenine, görüşlerine başvurulup başvurulmamasına, görev yapılan lise türüne, çalıştığı okuldaki öğretmen sayısına, kişisel gelişim ve insan ilişkileri ile ilgili aylık okuduğu kitap sayısına, kariyerlerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için `aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA)` yararlanılmıştır. Analizlerde öğretmenlerin Stres Yönetimi ve Psikolojik Sermaye düzeylerini belirlemek için aritmetik ortalama ve standart sapma sonuçlarına bakılmıştır. Analizlerde α =.05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen verilere göre, psikolojik sermayenin cinsiyet, yaş, medeni durum, mesleki kıdem, bulunduğu okulda geçirdiği hizmet süresi, bulundukları okullarına yönelik algıladıkları yönetim türü, görev yapılan okul türü, aylık okuduğu kitap sayısı ve kariyer değişkenlerine göre bazı alt boyutlarda anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Psikolojik sermayenin mezuniyet, mezun olunan fakülte, branş, branşların ilgili olduğu alan, öğretmenlerin görevi, yöneticilikte geçen süre, çalışma ortamının fiziki ve donanım açısından yeterliği, okuldaki öğretmenlerin görüşlerine başvurulup başvurulmaması, görev yapılan lise türü ve çalışılan okuldaki öğretmen sayısı değişkenlerine göre herhangi bir anlamlı farklılık bulunmamıştır. Stres yönetimi ile ilgili olarak ise de cinsiyet, medeni durum, mezuniyet, branş, çalışma ortamının fiziki ve donanım açısından yeterliği, bulundukları okullarına yönelik algıladıkları yönetim türü, okuldaki öğretmenlerin görüşlerine başvurulup başvurulmaması, kişisel gelişim ve insan ilişkileri ile ilgili aylık okuduğu kitap sayısı ve öğretmenlerin görevi değişkenlerinin bazı alt boyutlarda anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Stres yönetiminin yaş, mezun olunan fakülte, mesleki kıdem, branşların ilgili olduğu alan, yöneticilikte geçen süre, bulunduğu okulda geçirdiği hizmet süresi, kariyer, görev yapılan okul türü, görev yapılan lise türü ve çalışılan okuldaki öğretmen sayısı değişkenlerine göre herhangi bir anlamlı farklılık bulunmamıştır. Bu çalışmanın sonuçları, örgütsel psikolojik sermaye ve örgütsel stres yönetimi arasında ki ilişkiler açısından yapılacak sonraki çalışmalara önemli bir kaynak oluşturabilir.Anahtar Kelimeler: örgütsel stres yönetimi, örgütsel psikolojik sermaye, özyeterlik, umut, iyimserlik, dayanıklılık, öğretmen

In this study, in order to determine the relationship between organizational psychological capital and organizational stress management, a total of 375 teachers and administrators working in 37 primary schools, secondary schools and high schools affiliated to Nizip district National Education Directorate of Gaziantep were surveyed. In the study, teacher's views on stress management and psychological capital perception levels; `arithmetic mean, standard deviation, t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used to determine whether there was a significant difference according to gender, age, marital status, graduation, graduated faculty, branch, field of interest, duty, management period, professional seniority, period of working in the school which his/her affiliated, the physical equipment of the schools, the type of management they perceive for their schools, whether or not their opinions are consulted, type of high school, the number of teachers in the school where they work, the number of books they read per month on personal development and career. The analysis was based on α = .05 significance level. According to the data obtained as a result of the study, significant differences were determined in some sub-dimensions of physiological capital as gender, age, marital status, professional seniority, service period spent in the school, the type of management perceived, the type of school, the number of books read and career variables. According to graduation, graduated faculty, branch, branch related field, duty, the time spent in management, the physical equipment of the schools, the type of management they perceive for their schools, whether or not their opinions are consulted, type of high school and the number of teachers in the school where they work factors of psychological capital show any significant differences were determined. Regarding stress management, it was found significant differences in some sub-dimensions of gender, marital status, graduation, branch, the physical equipment of the schools, the type of management they perceive for their schools, whether or not their opinions are consulted, the number of books they read per month on personal development and duty factors. It was not found any significant differences in the age, graduated faculty, professional seniority, branch related field, management period, period of working in the school which his/her affiliated, career, type of school, type of high school and the number of teachers in the school factors of stress management. Results of this study could be an important source for relationship between organizational psychological capital and organizational stress management studies in the next.Key words: organizational stress management, organizational psychological capital, self-efficacy, hope, optimism, endurance, teacher