Akut gastroenterit tanısıyla hastaneye yatan süt çocuklarının annelerine verilen eğitimin bilgi ve uygulamalarına etkisinin belirlenmesi

Abstract

Deneysel tipteki bu epidemiyolojik araştırmada, Akut Gastroenterit (AGE) vakalarının çok sık görüldüğü Diyarbakır'da, AGE tanısıyla hastaneye yatan çocukların annelerinin, AGE yönetimine ilişkin bilgi düzeylerini ve eğitim gereksinimlerini saptamak ve verilen taburculuk eğitiminin annelerin bilgi düzeylerine etkisini incelemek amaçlanmıştır. Veri toplamada AGE konusunda yapılan literatür incelemesi sonucunda hazırlanan, hastalığa ilişkin bilgi ve uygulamalarına yönelik soruların olduğu anket formu kullanılmıştır. Analizlerde bağımsız gruplarda iki ortalamayı karşılaştırmada t testi, üç ve daha fazla grup arasındaki farkı karşılaştırmada varyans analizi, bağımlı gruplarda eşleştirilmiş t testi, bağımsız gruplarda yüzdeleri karşılaştırmada ki-kare testi, bağımlı gruplarda McNemar ki-kare testi, sürekli değişkenler arasındaki ilişkileri saptamada ise pearson korelasyon testi kullanılmıştır.Araştırma Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi Süt Çocuğu 3 Kliniği'nde 15 Mayıs 2009 ? 15 Ağustos 2009 tarihleri arasında AGE tanısıyla yatan çocukların annelerini kapsamıştır. Araştırmada örnekleme yöntemine gidilmemiştir. Araştırmaya belirtilen tarihler arasında kliniğe yatan toplam 358 anneden 316'sı (yanıtlama oranı %88.2) katılmıştır. Taburculuk eğitimi sonrasında bilgi puanı 18.3'ten 28.6'ya yükselmiştir. Annelerin eğitim öncesi %32.6'sı AGE'in büyüme ve gelişmeyi önlediğini ve öldürücü olduğunu ifade ederken, eğitim sonrası bu oran anlamlı olarak %90.8'e yükselmiştir (p<0.05). Korunma yöntemlerinin tümünü bilenlerin oranı ise %8.2'den % 53.2'ye yükselerek annelerin bu bilgilerinde istatistiksel olarak anlamlı bir artış olmuştur (p<0.05). Eğitim öncesi anneler çocukları AGE olduğunda en sık olarak tercih ettikleri; bol sulu gıdalar vermek (%72.5), hemen doktora götürmek olmuştur (%58.5). Eğitim sonrası hemen doktora götürmek gerekir diyenlerin oranı %17.4'e düşerken, bol sulu gıdalar verilmeli diyenlerin oranı %90.2'ye yükselmiştir. Eğitim öncesi annelerin %71.2'si ORS'nin ne olduğunu bilmediğini ifade ederken, eğitim sonrası bu oran anlamlı olarak %11.4'e düşmüştür (p<0.05).Sonuç olarak; hastalığa yönelik verilen sağlık eğitimi olumlu yönde bilgi ve davranış değişimine neden olan bir müdahaledir. Çalışmanın sonuçlarına göre, annelere sağlık kuruluşlarına başvurusunda veya birinci basamakta gerçekleştirilen ev ziyaretlerinde sağlık personeli tarafından AGE'i önleme ve tedavisi konusunda eğitim verilmesi önerilebilir. Annelerin AGE yönetimine ilişkin bilgilendirilmelerinin AGE'in önlenmesi, etkin tedavisinin sağlanması ve çocuk sağlığının korunması açısından annelerin eğitiminin yararlı olacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Akut Gastroenterit, Hemşire/ Ebe, Bilgi Düzeyi, Eğitim, Süt Çocuğu

The purpose of this experimental epidemiological investigation is to determine the level of knowledge regarding AGE management and training requirements of the mothers of children hospitalized with AGE diagnosis and to examine the discharge training on their level of knowledge in Diyarbakır where the cases of Acute Gastroenteritis (AGE) are very frequently seen. Survey form was used for data collection consisting of questions for knowledge and application regarding the disease which was prepared in consequence of literature research performed for AGE. T test for comparison of two means in independent groups, variance analysis for comparison of difference between three and more groups, matched t test in dependent groups, chi-square test for comparison of percentages in independent groups, McNemar chi-square test in dependent groups and pearson correlation test for detecting the relationships between constant variants were used.The research included the mothers of children who were hospitalized with the diagnosis of AGE between May 15, 2009 and August 15, 2009 in Diyarbakır Children Hospital Infant 3 Clinic. Sampling method was not used in the investigation. The investigation consisted 316 (response rate 88.2%) of 358 mothers hospitalized in the clinic between the specified dates. The knowledge score was increased from 18.3 to 28.6 following discharge training. While, before training, 32.6% of the mothers stated that AGE prevented growth and improvement, this rate was significantly increased to 90.8% after training (p< 0.05). The rate of the mothers who were aware of protection methods was increased from 8.2% to 53.2% indicating a statistically significant improvement of their knowledge (p< 0.05). Before training, mothers preferred to give liquid foods to their children (72.5%) and to see a doctor (58.5%) when their children had AGE. After training, the rate of those who think to see a doctor was decreased to 17.4% while those who give liquid foods was increased to 90.2%. While, before training, 71.2% of the mothers stated that they did not know what ORS was, this rate was significantly decreased to 11.4 after training (p<0.05).As a result, health training about the disease is an intervention leading to positive change of knowledge and behaviour. Depending on the study results, training by the health personnel may be recommended for mothers regarding prevention and treatment of AGE during the mothers? application to healthcare organizations or home visits performed at the primary healthcare services. Informing the mothers and their training about AGE management is considered to be relevant for the prevention of AGE, providing the effective treatment and protection of children health.Key Terms: Acute Gastroenteritis, Nurse/ Midwifery, Knowledge level, Education, infant