Evde bakım hizmeti alan yaşlı bireylerin öz-etkililik algıları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma evde bakım hizmeti alan yaşlı bireylerin öz etkililik algıları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipte olan çalışma Şanlıurfa ili Mehmet Akif İnan Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Balıklıgöl Devlet Hastanesi Evde Bakım Birimlerinin hizmet verdiği bölgelerde Ekim 2016- Mayıs 2017 tarihleri arasında yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini 258 yaşlı birey oluşturmuştur. Veriler Anket Formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II ve Öz Etkililik/Yeterlilik Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 16.00 paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U testi, Tek Yönlü Varyans analizi, Kruskal Wallis analizi, Korelasyon analizi ve Tukey testi yapılmıştır. Çalışmanın yapılabilmesi için Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurulu'ndan, ilgili kurumlardan ve çalışmaya katılacak olan bireylerden izinler alınmıştır. Yaşlı bireylerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II' den aldıkları toplam puan ortalaması 123.08 ± 22.86, Öz Etkililik/Yeterlilik Ölçeği toplam puan ortalaması ise 72.37 ± 15.16'dır. Sağlık güvencesinin, evde bakım süresinin, sağlık algısının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II toplam puan ortalamasını etkilediği (p<0.05), sağlık güvencesinin, sağlık algısının Öz Etkililik/Yeterlilik ölçeği toplam puan ortalamasını etkilediği (p<0.05) görülmüştür. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II' den aldıkları toplam puan ortalaması ile Öz Etkililik/Yeterlilik ölçeği toplam puan ortalaması arasında pozitif yönde, orta düzeyde anlamlı bir ilişki saptanmıştır ( r=.623 p=.000). Öz etkililik/yeterlilik algısının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarında önemli bir belirleyici olduğu düşünüldüğünde, öz etkililik algısını arttırıcı hemşirelik eğitimlerinin yapılması ve sürekliliğinin sağlanması önerilebilir.

This study was carried out with the aim of examining the relationship between self efficacy perception and healthy lifestyle behavior of elderly individuals taking care at home. The study which is descriptive was performed in the areas where Mehmet Akif İnan Training Research Hospital, Şanlıurfa and Balıklıgöl State Hospital Home Care Units provide service between October 2016-May 2017. The sample of the study consisted of 258 elderly individuals. The data were collected with Patient Diagnosis Form, Healthy Life Style Behavior Scale II and Self Efficacy-Sufficiency Scale. The SPSS 16.0 package program was used to evaluate the data. The descriptive statistics were used for the analysis of the data, T test was applied in independent groups, Mann Whitney U Test, One-way Variance Analysis, Kruskal Wallis analysis, Correlation analysis and Tukey test were performed. To conduct the study, permissions were obtained from Harran University Faculty of Medicine Ethics Committee, related institutions and individuals who would attend the study. While the total point average obtained from the Healthy Life Style Behavior Scale-II was 123.08±22.86, the total point average of Self Efficacy-Sufficiency Scale was 72.37±15.16. It was observed that the health insurance, home care duration, illness perception influenced the total point average of the healthy lifestyle behavior scale-II (p<0.05), the health insurance effected the total point average of the self-efficacy sufficiency of the illness perception (p<0.05). The total point average of the healthy lifestyle behavior scale-II and the self-efficacy sufficiency scale were determined as positive, and a significant relationship at the middle level was detected ( r=.623 p=.000). Considering the self-efficacy sufficiency perception is a vital determinant in the healthy lifestyle behavior, nursing trainings which increase the self-efficacy sufficiency perception and providing sustainability may be suggested.