Mevsimlik tarım işçisi bireylerin prostat kanseri taramalarına ilişkin sağlık inançlarının tarama davranışlarına etkisi

Abstract

Çalışma, mevsimlik tarım işçisi bireylerin prostat kanseri taramalarına ilişkin sağlık inançlarının tarama davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı tipte Ekim 2017- Haziran 2018 tarihleri arasında yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini Dünya Sağlık Örgütü'nün 30 küme örneklem tekniği kullanılarak 300 kişi oluşturmuştur. Araştırmada veriler, Anket Formu ve Prostat Kanseri Taramaları Sağlık İnanç Modeli Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Araştırma için Harran Üniversitesi Etik Kurulundan ve çalışmaya katılmış olan bireylerden izin alınmıştır. Verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistikler, ki kare testi, bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U testi yapılmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin %57.7'sinin prostat spesifik antijen ölçtürmediği, %94.0'nın rektal tuşe yaptırmadığı, %87.3'ünün kolonoskopi çektirmediği saptanmıştır. Prostat kanseri taramaları sağlık inanç modeli ölçeği duyarlılık algısı, ciddiyet algısı ve sağlık motivasyon algısı puan ortalamaları ile prostat spesifik antijen ölçtürme arasında, prostat kanseri taramaları sağlık inanç modeli ölçeği duyarlılık algısı, ciddiyet algısı, sağlık motivasyon algısı ve yarar algısı puan ortalamaları ile rektal tuşe yaptırma arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (p<0.05).Sonuç olarak mevsimlik tarım işçisi bireylerin sağlık inançlarının prostat kanseri tarama davranışlarını etkilediği saptanmıştır. Bu nedenle prostat kanseri taramalarına yönelik duyarlılık, ciddiyet, sağlık motivasyonu, yarar algısı puan ortalamalarını arttıracak ve engel algısı puan ortalamasını azaltacak girişimsel hemşirelik çalışmaların yapılması önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Mevsimlik tarım iĢçisi, sağlık inançları, prostat kanseri taramaları,hemĢirelik

The study was conducted from October 2017 to June 2018 in order to determine the effect of prostat cancer related health beliefs of individuals on screening behaviors of seasonal agricultural workers. 300 participants were included to the study by using 30 cluster sample techniques of the world health organization. Questionnaire form and health believe model of prostat cancer screening scale were used to obtain data. The study was approved by the local Ethic Committee of Harran University and from all participants. Chi-square test, independent sample t test, Mann Whitney U test was used to analyze data. Prostate specific antigen was not measured from 57.7% of participants, rectal examination was not performed to 94.0% of participants and colonoscopy was not performed to 87.3% of participants. There was a difference between measurement of prostate specific antigen and susceptibility perception, severity perception and health motivation perception of health believe model of prostat cancer screening with statistical significant (p<0.05). There was a difference between rectal examination and susceptibility perception, severity perception, health motivation perception and benefit perception of health believe model of prostat cancer screening with statistical significant (p<0.05). In conclusion, we demonstrated that health beliefs of seasonal agricultural workers affected their behavior on prostat cancer screening. As a result, we suggest interventional nurse working program that increases susceptibility, severity, health motivation and benefit perception score of prostat cancer screening and decreases barrier perception score.Keywords: Agricultural worker, health beliefs, prostat cancer screening, nursing