Şanlıurfa yöresinde yetiştirilen bazı zeytin çeşitlerinde stomalar üzerinde araştırmalar

Abstract

oz Yüksek Lisans Tezi ŞANLIURFA YÖRESİNDE YETİŞTİRİLEN BAZI ZEYTİN ÇEŞİTLERİNDE STOMALAR ÜZERİNDE ARAŞTDAMALAR Ülkü ŞAHİN DEMİRKAYA Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Bölümü 1999, Sayfa: 51 Bu çalışmada zeytinde değişik çeşitlerde ve ağaçların değişik kısımlarından alman yapraklarda, bulunan stoma sayısındaki değişimler ve çeşitler arasındaki farklar araştırılmıştır. Çalışmanın amacı Şanlıurfa gibi kurak ve sıcak bir bölgede, hangi zeytin çeşitlerinin en az su gereksinimi olduğunu ve bu bölgeye adaptasyonunu stoma yoğunluğu bakımından incelemektir. Araştırılan çeşitlerde, stoma yoğunlukları bakımından aynı yaprakta üç farklı bölgede yapılan sayımda, istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Stoma sayılan aynı çeşitte bölgelere göre değişmekle beraber, bu değişim belli bir düzen göstermeyip, her bir çeşit için farklı bulunmuştur. Stoma sayılan ile stoma büyüklükleri arasında, negatif istatistiksel olarak önemli ilişki saptanmıştır. Aynı çeşit yaprakta, sürgünlerin üst, orta ve dip yapraklarından yapılan çalışmalarda, çeşitlere göre farklılıklar gözlenmiştir. Zeytin çeşitlerine, çeşitlerin alındığı bölgeye ve yaprakların sürgünlerdeki konumlarına göre yaprak büyüklükleri (en, boy, en/boy) incelenmiş, güney yönündeki yapraklar genel olarak daha uzun ve daha geniş bulunmuştur. Bu çalışmanın sonuçlarına göre stoma özellikleri araştırılan zeytin çeşitleri iki gruba ayrılmıştır. Bu gruplar kendi aralarında stoma sayısı, stoma büyüklüğü ve yaprak büyüklüğü yönünden benzer özellikler göstermektedir. ANAHTAR KELİMELER: Zeytin, Stoma, Yoğunluk, Yaprak Büyüklüğü, Stoma Büyüklüğü IV

ABSTRACT Master Thesis INVESTIGATIONS ON STOMATA OF SOME OLIVE VARIETIES GROWING IN ŞANLIURFA PROVINCE Ülkü ŞAHIN DEMIRKAYA Harran University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Biology 1999, Page: 51 This research encompasses changes in the number of stoma and types found on different types of olive and olive plant leaves. This also investigates different types of olives adaptation to low moisture levels in the hot and dry region of Şanlıurfa from a stoma density point of view. Of the different types examined, no significant statistical differences were found on the three types of leaves found in the region. Stoma numbers varies from region to region on the same type. The changes are random, and for every type the result vary. A negatif statistical results were found between stoma sizes and numbers. On the same type of leave, examination on the middle, upper and lower part of the stem difference were noticed between different types. Leaves ranging in size and length were examined from different regions for different olive types, leaves found on the south regions were larger and longer in size. As a result of this reseach, stoma characteristics of olive types can be grouped in two groups. These groups show similarites between each other in stoma count, stoma size and leave size. KEYWORDS: Olive, Stoma, Density, Leaf Size, Stoma Size. V