Harran Ovasında tuzluluk sonucu pamuk ve buğday üretiminde ortaya çıkan ekonomik kaybın belirlenmesi üzerine bir araştırma

Abstract

HARRAN OVASINDA TUZLULUK SONUCU PAMUK VE BUĞDAY ÜRETİMİNDEORTAYA ÇIKAN EKONOMİK KAYBIN BELİRLENMESİÜZERİNE BİR ARAŞTIRMARezan TOPALOĞLUÖZETBu çalışmada, Şanlıurfa-Harran ovasında toprak tuzluluğu sonucu oluşanverim kaybının ekonomik boyutu araştırılmıştır. Bölgede en fazla yetiştiriciliğiyapılan pamuk ve buğday ürünü baz olarak alınmıştır.Yapılan bu araştırma bölgede ürün yetiştiriciliği için en büyük sorun olantoprak tuzluğunun boyutlarını ülkeye ve bölgeye olan ekonomik kayıplarını ortayakoymayı bu soruna daha yakından ve ciddiyetle değinilmesini sağlamayıamaçlamanın yanı sıra aynı zamanda bundan sonra yapılacak çalışmalara da iyi birkaynak teşkil edecektir.Bu araştırmanın sonuçlarına göre tuzluluk sonucu oluşan ekonomik kayıpoldukça yüksek boyuttadır. Tuzluluğun şiddeti artıkça elde edilen brüt gelirdeazalmaktadır.Pamuk ürününde brüt kayıp 1 971 968 YTL, üretim kaybı ise 4 811 347TL'dir. Buğday ürününde brüt kayıp şiddetli tuzlu topraklarda 700 YTL/ha'a kadarçıkmaktadır. İncelenen işletmelerde tuzluluktan dolayı çok az buğday yetiştiriciliğinerastlanılmıştır. Buğday ürününde toplam brüt kayıp yıllık olarak 468 300 YTL, gelirkaybı ise 953 966 TL'dir.Bu sonuçlara göre tuzluluğun gün geçtikçe ovada ciddi boyutlara ulaştığı vebunun sonucu olarak ta toprakların verimlerinin azalarak ürün yetiştiriciliği üzerindeolumsuz etkiler gösterdiği gözlenmektedir. Tuzluluğun şiddeti arttıkça ürünyetiştiriciliği yapılamaz duruma gelmekte ve ekonomik kayıpta yıldan yıla artışgöstermektedir.Bu sorunlara çözüm yolu olarak biran önce drenaj kanalların açılarak tabansuyu sorununun giderilmesi, tuzluluğun ileri boyutlara ulaştığı yerlerde biran önceıslah çalışmalarına başlanması, çiftçilerin bilgilendirilerek fazla sulamadan ve tekürün yetiştiriciliğinden vazgeçmelerini sağlayıcı tedbirler alınmalıdır.53

A STUDY OF DETERMINING THE SALINITY INDUCED ECONOMIC LOSS OF COTTONAND WHEAT CROPS IN HARRAN PLAINRezan TOPALOĞLUSUMMARYAim of this study is to estimate economic loss, resulting from the salinity inHarran Plain. Two main produced crops which are cotton and wheat, taken as a base.The study which intends to present the size of salt affected areas which is themajor problem for crop growth and production in the region. Economic loss incurredby the region is determined as well.According to the results of this study economic loss which appears inconsequence of salinity is at extremely substantial levels. Gross income obtaineddecreases as the intensity of salinity increases.Gross revenue loss in cotton is 1 971 968 YTL whereas loss of income due toyield decrease is 4 811 347 YTL. Gross revenue loss in wheat may increase up to700 YTL/ha in soils with intensive salinity. We quite rarely encountered with wheatgrowing in consequence of salinity in the enterprises examined in the study. In wheatgross revenue loss is 468 300 YTL annually. However, gross loss of income is 953966 YTL in terms of yield decrease .When we take these results into consideration it is observed that salinity inthe plain has been reaching to significant levels more and more by every day andconsequently fertility of soils are decreasing and it is observed that suchdevelopments have unfavorable affects on farming. Growing increase in the intensityof the salinity causes to unfavorable affects on agricultural product growing, andagricultural product growing becomes harder and harder everyday, almost impossibleand as a consequence of these developments economic loss growingly increases yearby year.As a solution to these problems discharge of base waters by constructing andopening drainage chanels, rehabilitation and improvement studies shouldimmediately be started at the places where salinity has reached to significant levelsand actions to be taken by training farmers and create awareness in order to causethem to avoid from excess irrigation and one crop system.