Harran ovasındaki bazı toprak serilerinin fosfor fraksiyonları

Abstract

Fosfor (P), bitki gelişimi için mutlak gerekli bir bitki besin elementidir. Ülkemizin farklı bölgelerinde P ile ilgili bazı çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, Harran Ovası topraklarında bitkiye yarayışlı P (Olsen P) (PY) içeriklerini ortaya koymak için sınırlı sayıda çalışmanın yapılmış olması araştırmada inorganik P (Pİ), organik P (PO) ve toplam P (PT) içeriklerinin belirlenmesi ihtiyacını ortaya koymuştur. Bu çalışmada Harran Ovası'nda 16 noktadan farklı toprak derinliklerinde (0-20, 20-40, 40-60 cm) yapılan genel toprak analizlerinde yüksek pH değerine (7.6-8.7), düşük organik madde (OM) (%0.1-1.6) ve tuz içeriğine (0.5-15.4 dS m-1), yüksek kireç (%14-38) ve katyon değişim kapasitesi bakımından incelendiğinde (34-66 cmol kg-1) sahip oldukları belirlenmiştir. Tekstür bakımından ise killi bir bünyeye sahip olduğu tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda istatiksel değerlendirmeler dikkate alındığında PT içeriği sırası ile 0-20 cm'de 343-894 mg kg-1, 20-40 cm'de 313-881 mg kg-1, 40-60 cm'de 298-551 mg kg-1 arasında değiştiği, Pİ'nin 0-20 cm'de 307-835 mg kg-1, 20-40 cm'de 281-847 mg kg-1, 40-60 cm'de 280-539 mg kg-1 arasında değiştiği, PO'nın 0-20 cm'de 17-60 mg kg-1, 20-40 cm'de 15-38 mg kg-1, 40-60 cm' de 7-39 mg kg-1 arasında değiştiği, PY' nin 0-20 cm'de 2-36 mg kg-1, 20-40 cm' de 1-23 mg kg-1, 40-60 cm' de 0.2-21 mg kg-1arasında değiştiği belirlenmiştir. Sonuç olarak bütün serilerden elde edilen sonuçlar, genel olarak üst katmandan derinlere inildikçe P içeriklerinde azalma eğilimi gözlenmiştir. Bunun P'li gübre ilavesinin genel olarak toprağın ilk 0-20 cm derinliğinde yapılmış olmasından kaynaklanmaktadır.

Phosphorus (P) is the most essential plant nutrient although numerous studies have been reported on P content around the country. There is limited information on the available P (Olsen P) (PY) at Harran plains. Therefore, there is a need for studies determining total P (PT), inorganic P (Pİ) and organic P (PO). In this study, Soil samples were taken from 16 different spots and analyzed at the three different soil layers (0-20, 20-40 and 40-60 cm depth) at Harran plains. It was found high pH value (7.6-8.7), low organic matter (OM) (%0.1-1.6) and salt content (0.5-15.4 dS m-1), high lime content (%14-38), high exchange capacity (34-66 cmol kg-1) and in a clay soil texture. Based on our statistical analyses, it was found that PT is 343-894 mg kg-1 (0-20 cm), 313-881 mg kg-1 (20-40 cm) and 298-551 mg kg-1 (40-60 cm). While Pİ found to be 307-835 mg kg-1 (0-20 cm), 281-847 mg kg-1 (20-40 cm), 280-539 mg kg-1 (40-60 cm), PO showed 17-60 mg kg-1 (0-20 cm), 15-38 mg kg-1 (20-40 cm), 7-39 mg kg-1 (40-60 cm). Amount of PY for the three different soil layer, ranged from 2-36 mg kg-1 (0-20 cm), 1-23 mg kg-1 (20-40 cm), 0.2-21 mg kg-1 (40-60 cm). In conclusion, our results from all series indicated P content appears to decrease from top layer (0-20 cm) to buttom layer in the all sixteen soil series analyzed. It could be possible that the fertilizer application may cause the high P content in the 0-20 cm layer.