Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların annelerinde HO-1, NRF-2, keap1 düzeylerinin değerlendirilmesi

Abstract

Giriş ve Amaç: Otizm spektrum bozukluğu (OSB) nörogelişimsel bir bozukluk olupetyolojisinde genetik faktörler önemli olmakla birlikte oksidatif strese karşı artansavunmasızlıktan etkilenen mutifaktöryel bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Oksidatif streskaynaklı nörolojik hasarın otizm de dahil olmak üzere birçok nöropsikiyatrik hastalığınpatogenezinde önemli rol oynadığı bilinmektedir. Gebelik ortamı ve prenatal maternaldurumlarının fetal beyin yapısını ve işlevini etkileyebildiği ve nörogelişimsel hastalıklarayatkınlığı arttırabildiği bildirilmiştir. Yaptığımız bu çalışmamız ile heterojen klinik ve gidişatasahip olan OSB patogenezinin aydınlatılmasında redoks homeostazını sağlanmasında rolü olanHO-1, Nrf-2, Keap1 düzeylerini OSB'li çocukların annelerinde değerlendirerek otizm şiddeti ileilişkisini araştırmayı hedefledik.Yöntem: Etik kurul onayının alınmasının ardından 11.12.2017-18.05.2018 tarihleriarasındapolikliniğimize başvuran, çalışma grubu için belirlenen dâhil edilme ölçütlerinikarşılayan, 3-12 yaş arası OSB tanılı çocuğu olan 31 otizmli çocuk annesi `vaka grubu`olarakçalışmaya alınmıştır. Sağlıklı çocuk izlem polikliniğine başvuran aynı yaş grubunda sağlıklıçocuğu olan sağlıklı 32 kadın da `kontrol grubu` olarak çalışmaya dâhil edilmiştir. Her iki gruptanda alınan kanlar santrifüj edilip elde edilen serumlarda HO-1, Nrf2, Keap1 düzeyleriaraştırılmıştır. Ayrıca sosyodemografik veri formu ve otizmli çocuklara CARS(çocukluk çağıotizm derecelendirme ölçeği) ölçeği doldurtulmuştur.Bulgular: Çalışmamızda HO-1, Nrf2 ve Keap1 seviyeleri açısından OSB'li çocuklarınannelerinde kontrol grubuna kıyasla anlamlı farklılık bulmadık (p>0,05). Hastalarda otizmderecesi ile de bu parametreler arasında anlamlı b r l şk saptamadık (p>0,05). Diğer taraftanÇocukluk Çağı Otizmi Değerlendirme Ölçeği puanlarına bakıldığında çocuk sayısı ile pozitifXyönlü anlamlı bir ilişki (p<0,05) , anne eğitimi arasında ise negatif yönlü anlamlı bir ilişki(p<0,05) saptadık.Sonuç: Çalışmamız OSB tanılı çocukların annelerinde HO-1, Nrf-2, Keap1 düzeylerininölçümü üzerinden oksidatif stresin etiyopatogenezdeki rolünü değerlendiren ilk çalışmadır.Literatüre bakıldığında otizmli çocukların annelerinde antioksidan ve detoksifikasyonkapasitesinde azalma ve oksidatif stres lehine bulgular saptayan çalışmalarla birlikte anlamlı birilişki bulunamayan çalışmalar da mevcuttur. Bizde çalışmamızda HO-1, Nrf2 ve Keap1 seviyeleriaçısından OSB'li çocukların annelerinde anlamlı farklılık bulmadık. Bu alanda gebelik dönemininbaz alındığı daha geniş bir popülasyonu içeren prospektif çalışmalara ihtiyaç vardır.

Introduction and objective: The autism spectrum disorder (ASD) is aneurodevelopmental disorder which is considered as multifactorial disease with increasedvulnerability against oxidative stress although genetic factors are involved in the etiology. It isknown that neurological damage caused by oxidative stress plays an important role in thepathogenesis of several neuropsychiatric disorders including autism. It has been reportedgestational and prenatal maternal complications can influence on fetal brain and is functionalityand that may facilitate predisposition to neurodevelopment disorders. In this study, we aimed toassess autism severity and HO-1, Nrf2 and Keap1 levels, which are involved in redoxhomeostasis, in mothers of children with ASD in attempt to elucidate pathogenesis of ASD thatshows heterogeneous clinical characteristics and course.Method: The study was approved by Ethics Committee. The study included mothers of31 children who presented to outpatient clinic and diagnosed as ASD between 11.12.2017 and18.05.2018 by using inclusion criteria. In addition, mothers of 32 age-matched healthy childrenwere included as control group. In both groups, blood samples were drawn and Ho-1, Nrf2 andKeap1 levels were studied in the sera. In addition, sociodemographic data sheet and CARS(Childhood Autism Rating Scale) were completed by participants.Results:In our study, no significant difference was found in HO-1, Nrf2 and Keap1 levelsbetween mothers of children with ASD and controls (p>0.05). No significant relationship wasdetected between autism severity and these parameters (p>0.05). However, it was seen that CARSscores were positively correlated with number of children (p<0.05) while negatively correlatedwith maternal education (p<0.05).XIIConclusion: This is the first study investigating role of oxidative stress in theetiopathogenesis by measuring HO-1, Nrf2 and Keap1 levels in the mothers of children with ASD.In the literature, although there are studies finding favoring decreased antioxidant anddetoxification capacity and oxidative stress, there are also studies implying no such association. Inour study, we failed to show significant difference in HO-1, Nrf2 and Keap1 levels betweenmothers of children with ASD and controls. Larger, prospective studies accounting gestationalperiod are needed in this field.