Sözlü Türk musikisinde solistik icra üzerine karşılaştırmalı bir çalışma: Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça ve Bekir Sıtkı Sezgin`in üslup açısından benzerlik ve farklılıkları

Abstract

Bu tezde,sözlü musikide solistliğin tarihsel sürecine ışık tutulabilmesi, solistlerin üslûp özelliklerini yansıtan işaretlerin daha belirgin biçimde notaya aksettirilmesi ve gelecek nesiller için bir kaynak olması amaçlanmıştır.Osmanlı'dan günümüze kadar geçen süre içerisinde, solistliğin gelişmesinde etkisi olan şahıslar ve kurumlar incelenmiş, Münir Nurettin Selçuk, Bekir Sıtkı Sezgin ve Alâeddin Yavaşça'nın üç örnek eser üzerindeki icralarının benzerlik ve farklılıkları analiz edilmiştir.Bu çalışmada, solistlerin kendine has özelliklerinin saptanması için kullanılan süsleme ve nüans elemanları konularında yapılmış çalışmalardan istifade edilmiştir. Araştırmada, Osmanlı döneminde musiki icrası açısından en önemli kurumlar olan Saray- ı Enderun, Mevlevîhâneler ve özel meşk ortamlarında yapılan solo icra geleneğinin, gazel ve kaside gibi formlar dışında bugünkü solist anlayışı şekliyle var olmadığı tespit edilmiştir.Cumhuriyet dönemiyle birlikte solo icranın şekli ve üslûbu, Münir Nurettin Selçuk'la birlikte gelen yeni icra anlayışı, radyo, konservatuar, musiki cemiyet ve vakıflarının da katkılarıyla, büyük bir değişim göstermiştir. Bu dönemin, Osmanlı dönemine göre farklı üslupların gelişebildiği bir dönem olduğu görülmüştür. Bu çalışmada adı geçen üç erkek solistin, icralarında kullandıkları süslemelerin oranlarından faydalanarak, üslûp özellikleri yorumlanmış, karşılaştırmalar yapılarak en çok ve en az kullanılan süslemeler saptanmış ve bu bilgiler doğrultusunda üsluplarındaki benzerlik ve farklılıklar tespit edilmiştir.

This thesis is intented to enlighten the historical process of being a soloist in Classical Turkish Music with lyrics, to transpose the signs that reflect the stylistic features of soloists in a more significant way and thereby this thesis is also intended to be a resource for future generations.The individuals and institutions who have an impact on the improvement of being a soloist in the period from Ottomans up to present are studied, the similarities and differences between the interpretation, and the ornaments, the nuances in the performances are analysed on one sample work of each ? Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça and Bekir Sıtkı Sezgin?.In this dissertation, studies are benefited regarding the ornament and nuance elements, which are used for identificating the specific features of the soloists..It is determined in this study that the traditional solo interpretation, as it was used to be performed in terms of Classical performance in the most important institutes in Ottoman Empire like Enderun School, Mawlavi houses and special meshk environments, does no longer exist in the way of today's apprehension of solo interpretation except the forms as ghazal and eulogy.With the period of Republic, the form and style of solo interpreting has evolved by contributions of a new interpretation apprehension developed by Münir Nurettin Selçuk, also by contributions of musical foundations and communities, radio and conservatory. It is seen that different variety of performance styles could progress in this period in comparison with the period of Ottoman Empire. By utilizing upon the ratios of the ornaments they use in their performances of the three male soloist's wherein said in this study; their stylistic features were paraphrased. The ornaments which are used most common and which are used in at least were detected by comparing each of them and according to these information the similarities and differences between their performing styles were determined.