Oksidentalist bakış açısı içinde oryantalizmin tekstil ve modaya yansıması

Abstract

Edebiyattan arkeoloji ve müziğe, fotoğraftan sahne sanatlarına ve modaya kadar pek çok farklı alanı kapsayan Oryantalizm, uzun süre sanatla özdeşleştirilmiştir. Ancak, son yıllarda konu üzerine yapılan araştırma ve çalışmalar, Batı?nın emperyalist ideolojileri ile Oryantalizm arasındaki bağlantıya dikkat çekerek, konunun farklı alanlar üzerindeki sosyo-kültürel ve siyasi etkilerini de içleyecek şekilde daha geniş bir perspektifte değerlendirilmesi gerekliliğini ortaya koymuştur.Geçmişten günümüze uzanan süreçte, Batı?da ağırlık kazanan Oryantalist bakışın olumladığı farklılık ve ötekilik kurguları içinde, subjektif söylemlere dayalı olumsuz bir Doğu imajı çizilmiştir. Bu durum, Batı?nın yaklaşımlarına uzun süre sessiz kalan Doğu ülkelerinde, özünde Oryantalizme karşıt bir söylem olarak gelişme gösteren Oksidentalizm kavramının doğmasına neden olmuştur. Türkiye?nin stratejik coğrafi konumu itibarı ile Oryantalizmin ana temalarından birini oluşturmasına karşın, ülkemizde Oksidentalist bakış açısıyla Oryantalizm üzerine birçok alanı içleyecek kapsamlı bir değerlendirmenin yapılmadığı kaynak araştırması sonucunda görülmüştür. Bu düşünceden hareketle, öncelikle Batı?nın Doğu?ya bakışının ve beslendiği alanların tarihsel bir perspektifle ele alındığı çalışmada, Batı ile Doğu arasındaki etkileşimler, Türkiye ile dönemsel paralellik kurularak incelenmiştir. Batı?daki Oryantalizm sürecinde Türkiye?nin de Batılılaşma sürecine girmesi; siyasal, sosyo-kültürel, sanat, moda gibi pek çok alanda görülen Batı etkisi, bu yaklaşımı gerekli kılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, siyasal ve sosyo-kültürel açıdan mercek altına alınan Oryantalizmin, özellikle Batılılaşma döneminden itibaren Türkiye?ye yansımaları incelenmiştir. Üçüncü bölümde, Avrupa ile sanatsal etkileşimler sonucu Türk Resim Sanatı?ndaki değişim ve gelişimler ile aynı süreçte Batı?da olumsuz Doğu imajını görsel olarak pekiştiren Oryantalist resim, görsel örneklerle desteklenmiştir. Tekstil ve Moda da Oryantalizmin incelendiği son bölümde ise; Avrupa resim sanatında önemli bir ayrıcalığı olan Türk Halıları, Avrupa?daki Türk Modası ve Oryantalizm süreci ve bu süreçte Türk giyim kuşamındaki değişikler sebep-sonuç ilişkisi içinde incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Oryantalizm, Oksidentalizm, Oryantalist Resim, Teksil, Moda,

Orientalism which includes various fields from literature to archeology and music, photography to performing arts and fashion had been identified with art for a long time. However, researches and studies that has been carried out on this subject point out to the relation of imperialist ideologies of West and Orientalism and put forward the necessity that the subject should be evaluated in a broader perspective that would include socio-cultural and political effects of subject on different fields. In the process from past to this day, negative East image depending on subjective discourses was drawn within difference and otherness speculation affirmed by Orientalist perspective which gained weight in the West. This case resulted in the emergence of the term Occidentalism which developed as a counter-discourse of Orientalism substantially among Eastern countries remaining silence against approaches of West for a long time. Although Turkey has formed one of the main themes of Orientalism due to its strategic location, it was seen as a result of literature review that in our country there has been no comprehensive evaluation that would include various fields on Orientalism from Occidental perspective.From this point forth, first of all interactions between West and East were analyzed by forming periodic parallelism with Turkey in the study in which the perspective of West towards East and fields West grounds on are discussed through a historical perspective. Turkey?s entering into Westernization process within Orientalism process in the West, the effect of West on various fields such as political, socio-cultural, art, fashion necessitated this approach. In the second section of study, reflections of Orientalism which is examined in political and socio-cultural sense on Turkey since Westernization period were analyzed. In the third section, changes and improvements in Turkish Painting which occurred as a result of artistic interactions with Europe and Orientalist painting which strengthens negative Eastern image in the West visually at the same time were supported through visual examples. In the last section in which Orientalism in textile and fashion is analyzed; Turkish Carpets which have a significant priority in European painting, Turkish fashion in Europe and the process of Orientalism and changes in Turkish clothing within this process were analyzed within cause and effect relation. Keywords : Orientalism, Occidentalism, Orientalist Painting, Textile, Fashion.