Ev içi şiddet mağdurlarında travma sonrası stres belirtilerinin yordayıcılarına yönelik çok faktörlü bir analiz

Abstract

Ev içi şiddet mağduru kadınlarda ortaya çıkan psikolojik sorunlar ve bu sorunları etkileyen faktörlerin belirlenmesi psikolojik sağaltım projelerini planlamak açısından önemlidir. Bu çalışmada kadın konukevinde bulunan ev içi şiddet mağduru kadınlarda travma sonrası stress bozukluğu (TSSB) ve depresyon yaygınlığı ve bunları yordayan faktörler incelenmiştir. İstanbul ve Bursa'da bulunan kadın konukevlerinde kalan ve en az bir ay veya daha uzun süredir şiddet görmemiş 106 kadın `Şiddet Mağduru Kadınlar için Yarı-Yapılandırılmış Görüşme Formu`, `Travmatik Stres Belirti Ölçeği,` `Depresyon Değerlendirme Ölçeği`, `Korku ve Kontrol Duygusu Ölçeği` ve `Şiddet Mağduru Kadınlarda Kaçınma Davranışları Ölçeği` ile değerlendirilmiştir. Travmadan ortalama 10 ay sonra olası TSSB oranı %43.4 ve olası depresyon oranı %25.7 olarak bulundu. Depresyonun TSSB'ye ikincil olarak geliştiği görüldü. Katılımcılar ortalama 13.4 durumdan kaçınmaktaydı ve kaçınma davranışı göstermeyen yoktu. İstatistiksel kuvvet sorunu yaşamadan TSSB ve depresyonu yordayabilecek çok sayıda faktörü inceleyebilmek için bu çalışmanın verileri daha once aynı proje kapsamında Urhan (2013) tarafından toplanan veriler ile birleştirildi. Lineer regresyon analizleri güncel korku ve hayat üzerinde çaresizlik duyguları, önceki travma yaşantısı, şiddete maruz kalma süresi, şiddet sırasındaki korku ve kontrol kaybı düzeyi, şiddeti aileden görmüş olmanın TSSB'yi yordayan faktörler olduğunu gösterdi. Güncel korku ve çaresizlik duyguları ve önceki travma yaşantısı hem TSSB'yi hem depresyonu yordayan faktörlerdi. Bu bulgular ev içi şiddet mağduru kadınların TSSB ve depresyon belirtileri açısından risk altında olduğunu ve bu konuda psikolojik müdahale planı oluşturulması gerektiğini göstermektedir. Tedavi yaklaşımlarında güncel korku ve çaresizlik duygularının ele alınarak, kişiye yaşamı üzerinde kontrol duygusu kazandırılmasının ve travmatik stress belirtilerini sürdüren kaçınma davranışları ile çalışılmasının gerekli olduğu görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Ev içi şiddet, Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), Depresyon, Risk Faktörleri, Yordayıcı

Identification of psychological outcomes of domestic violence and associated risk factors is an important step in planning psychological interventions for survivors. This study examined the prevalence of posttraumatic stress disorder (PTSD) and depression and related risk factors in female survivors of domestic violence. A total of 106 women, who had not been exposed to violence for at least one month before the interview, were recruited from State's shelters in Istanbul and Bursa and assessed with `Semi-Structured Interview Form for Survivors of Domestic Violence`, `Traumatic Stress Symptom Checklist`, `Depression Rating Scale`, `Fear and Sense of Control Scale` and `Avoidance Behaviors Rating Scale for Female Survivors of Violence`. Approximately 10 months after trauma the rates of probable PTSD and depression were 43.4% and 25.7%, respectively. Participants reported at least one avoidance behavior with a mean of 13.4 behaviots in total. In order to increase statistical power to analyze a multitude of risk factors for PTSD and depression data that had been previously collected within the same project (Urhan, 2013) were combined with current dataset. Current level of fear and sense of helplessness over one's life, past trauma, duration of domestic violence, fear and loss of control during violence, and history of familial violence predicted PTSD. Current fear and sense of helplessness and past trauma also predicted depression. Results suggested that domestic violence survivors are at risk of psychological problems and intervention models need to target current fear and helplessness responses, restore sense of control over life and focus on trauma-related avoidance behaviors.Keywords: Domestic violence, Posttraumatic stress disorder, Depression, Risk Factors, Predictor.