İşletmelerde iç kontrol sisteminin kantitatifsel (sayısal) değerlendirilmesi, etkinliği ve stok kontrol sisteminde analitik uygulama

Abstract

İç kontrol; kurum ve organizasyonlarda yönetim kurulu, yöneticiler ve çalışanlar tarafından yönlendirilen, operasyonların etkinliğini ve verimliliğini, mali raporlama sisteminin güvenilirliğini ve yasal düzenlemelere uygunluk sağlamayı amaçlayan, bu konuda makul güvence verebilmek adına için tasarlanmış aynı zamanda iş süreçleri içinde yer almasından dolayı sistem olarak nitelendirilen bir kavramdır. 1940'lı yıllardan 1970'li yıllara kadar iç kontrol ile ilgili birçok sistem ortaya çıkarılmış ve iç kontrol ile ilgili sürekli iyileştirmeler yapılmıştır. 1970'lerin ortalarında Amerika'da Watergate savcısının yaşanan hileli finansal raporlama vakalarına dikkat çekmesi sonucu konu ile ilgili 1977'de Yabancı Yolsuzluk Kanunu çıkarılmıştır. Kavramın önem kazanması ise özellikle 1980'li yılların ortasında ABD'de yaşanan hileli finansal raporlama vakaları sonucunda olmuştur. Yaşanan bu vakalar sonucunda 1980'li yılların sonunda Treadway Komisyonu kurulmuştur. Komisyon 1987 yılında Hileli Mali Raporlama ile ilgili bir rapor yayınlayarak iç kontrolle ilgili ortak bir anlayış için çağrıda bulunmuş ve Destekleyici Kurumlar Komitesi COSO oluşturulmuştur.Yapmış olduğum çalışma etkin bir iç kontrol yapısının nasıl kurulduğu, iç kontrol ile ilgili süreçler ve iç kontrolün stoklar üzerinde nasıl uygulandığı konusunda rehber olmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde temel olarak kontrol ve iç kontrol kavramının ne olduğuna ve detaylarına, ikinci bölümünde iç kontrol sistemlerinin oluşumuna, özelliklerine, iç kontrol ile ilgili yapılan düzenlemeler ve iç kontrol sisteminin değerlendirilmesine, üçüncü bölümde stok kavramı, stok ile ilgili hesaplar ve iç kontrolün stoklar üzerindeki etkisine yer verilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümde ise iç kontrolün stoklar üzerindeki etkisini göstermek amacıyla yapılan uygulamaya yer verilmiştir. Bu uygulamada stokların kontrolü, iç kontrolün basamaklarından olan üretim, planlama ve kontrol olarak adlandırılan üçlü stok takibi yöntemine göre uyarlanarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Because of the fact that it takes a place in the bussiness process, Internal Control is a concept, described as a system, that is led by board of directors, managers and employees, aiming to provide the effectiveness and efficiency of operations, reliability of financial reporting, regulatory compliance and also designed for obtaining reasonable assurance in this regard. Internal control is a process that supports to companies for not to be a victim of fraud. The concepts about Internal control has emerged in 1940's. In the middle of 1970's in USA, due to the fact that the prosecutor of Watergate attracted attention to cases of fraudulent financial reporting Watergate prosecutor to draw attention to cases of internal control concept has been raised again and because of that foreign corrupt practices act was enacted in 1977. In the middle of the 1980's, as a result of fraudulent financial reporting cases in USA, the concept has become to gain much more significance. The Treadway Commission was established at the end of the 1980s, as a result of those occured cases. After publising a report about Fraudulent Financial Reporting, The Treadway Commission invited for a common understanding about internal control eventually The Committee of Sponsoring Organizations - COSO - was established in 1987. This study is intended to be guide how to set an effective internal control structure and also how to implement internal control and its processes on inventories. In the first part of the study, basically, it has been mentioned that what the concepts of control and internal control are and those of details. In the second part, it has been referred to the formation, evaluation and features of the internal control system and also referred to the regulations regarding internal control. In the third part of study, it has been emphasized the concept of inventory, accounts related to inventory and the effect of internal control on inventories. In the fourth part, the study made in order to indicating the results of the effect of internal control on inventories has been given thus inventory control has been adapted to triple inventory tracking method - production, planning, control - which are ones of the stages of internal control and several recommendations have been made.