Engelli çocuğu olan anne ya da babalarda aile desteği ve aile stresi ile ilgili değişkenlerin incelenmesi

Abstract

Araştırmanın amacı engelli çocuğa sahip olan anne ya da babalarda, aile desteği ve aile stresi ile ilişkili değişkenlerin anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığını saptamaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırmanın örneklemini, 2013-2014 yılları arasında İstanbul'un Bağcılar ilçesinde bulunan, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı otistik çocuklar eğitim merkezi (OÇEM) ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine devam etmekte olan, zihinsel yetersizlik, bedensel yetersizlik, zihinsel ve bedensel yetersizlik ile otizm tanısı almış 2-41 yaş arasında rassal olarak seçilen 248 engelli bireyin anneleri (n=188) ve babaları (n=60) oluşturmaktadır. Kişisel Bilgi Formunu, Aile Destek ve Aile Stresini Değerlendirme ölçeğindeki soruları yanıtlayan 248 bireyin 118'i (%75,8) kadınlardan ve 60'ı (%24,2) erkeklerden oluşturmaktadır. Annelerin yaş ortalaması 38,59 ± 9,38, babaların yaş ortalaması 42,75 ± 9,93 olduğu görüldü. Gelir düzeyine göre karamsarlık alt ölçeği puanları açısından düşük gelire sahip olan bireyler ve orta ve üzeri gelire sahip bireyler arasında düşük gelire sahip bireylerin lehine anlamlı bir fark vardır [U= 4716,00, p=.000]. Düşük gelire sahip bireylerin orta ve üzeri gelire sahip bireylere oranla daha karamsar olduğu görülmüştür. Bilgi sahibi olan bireylerin diğer bireylere oranla kişilerarası ilişkilerde destek düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Çocukları otizm tanısı alan bireylerin diğer bireylere oranla bilgi destek düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Çocukları 5 yıldan az süredir özel eğitim alan bireylerin diğer bireylere oranla işlevsellik boyutlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Engelli çocuğu olan ebeveynlerin gereksinimlerine göre verilmesi gereken eğitimin devam ettikleri rehabilitasyon merkezlerinde planlanması ve sürekliliğinin sağlanması, engelli çocuğa sahip annelerin yaşadığı yüksek düzeyde ebeveynlik stresi nedeniyle aile destek programlarına yönelik çalışmalar yapılması, engelli çocuk ailelerinin özelikle ekonomik açıdan rahatlatılması sağlayan çözümlerin yerel ve merkezi yönetimlerce dikkate alınması, engelli çocuğun sağlıklı büyütülmesi ve gelişebilmesi için aile içindeki rollerin yeniden yapılanması gerekebilir. Eğer aile, çocuk doğmadan önce sağlıksız fonksiyonlara sahipse bu durum ailenin yeniden yapılanması ve var olan sorunların çözümlenmesi yönünde çalışmaların yapılmasını zorunlu hale getirecektir.Anahtar Kelimeler: Engelli Çocuk, Anne ya da Baba, Aile Desteği, Aile Stresi

The objective of this study is to determine whether the variables associated with family support and family stress in fathers or mothers that have disabled child differentiate in significant levels. In accordance with this objective, the sampling of the study consists of mothers (n=188) and fathers (n=60) of 248 randomly-selected, disabled individuals aged 2 to 41, who were diagnosed with mental deficiency, physical deficiency and autism with mental and physical deficiency and who continue with autistic children education center (OÇEM) in Istanbul's Bağcılar District, affiliated to the Ministry of National Education, and private education and rehabilitation centers in the years of 2013 to 2014. Out of 248 individuals that replied the questions under the Personal Data Form, Family Support and Family Stress, 118 (%75,8) consists of women and 6 (%24,2) consists of men. The age average is 38,59 ± 9,38 for mothers and 42,75 ± 9,93 for fathers. With regard to those individuals with lower income and those individuals with middle and above income, there is a significant difference in favor of those individuals with lower income in terms of the lower scale points of pessimism according to the income level. [U= 4716,00, p=.000]. It was observed that those individuals with lower income are more pessimist than those with middle and above income. It was seen that support level of informed individuals in inter-personal relations is higher than of other individuals. It was observed that information support level of those whose children were diagnosed with autism is higher than of other individuals. It was seen that functionality aspects of those whose children receive private education for less than 5 years is higher than of other individuals. Planning and maintaining the education that should be provided according to the needs of those parents with disabled child at the rehabilitation centers that they continue, providing family support programs due to the high level of parenteral stress of those mothers with disabled child, offering particularly financial support solutions to the disabled child families by the central and local authorities and re-structuring of the roles within family to ensure healthy growth and development of disabled child may be required. If the parents have unhealthy functions before the child is born, this will necessitate to restructure the family and resolve the existing problems.Keywords: Disabled Child, Stress Levels, Mother or Father, Family Support, Family Stress