1980 sonrası toplumsal dönüşümlerin moda tasarımı alanına etkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de 1980 sonrası toplumsal dönüşümleri sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel boyutlarıyla birlikte ele alarak, toplumda kabul gören yeni değerleri ve bunların günlük yaşama etki eden yeni tüketim anlayışının tekstil ve moda sektörüne etkilerini incelemektir.1980 sonrası Türkiye'de yaşanan dönüşümler, literatürde sıklıkla `post-moderniteye geçiş` veya `dünya ekonomi sistemine uyumlanma süreci` olarak işlenmiştir. Bunların sonucu olarak 1980 sonrasında ithal ürünlerin yaygınlaşması, günlük yaşama dair birçok pratiği ve özellikle tüketim alışkanlıklarını değiştirmiş; tekstil ve moda alanında da markalı giyimin önünü açmıştır. Bu tip bir tüketim yönelimi, toplumda kalite algısı ve zevk ile birlikte farklı işçilik ve malzeme bilgisi de oluşturmuştur. Ekonomik dışa açılmanın diğer bir sonucu, endüstrileşme sürecini 1970'li yıllarda ilerleten tekstil sektörünün, uluslararası rekabette tasarımcının önemini görmesi ve `moda tasarımcısı` önderliğinde çalışma prensibini deneyimlemesi olmuştur.Bu araştırmanın, Türkiye'de 1980 sonrası yaşanan toplumsal dönüşümler bağlamında, üretim odaklı çalışan hazır giyim endüstrisinin, moda tasarımcılarının ve tasarımcı yetiştiren kurumların gelişimini bütüncül bir yaklaşımla inceleyerek, tekstil ve moda alanının küresel ve rekabetçi moda dünyasındaki yerinin anlaşılmasına katkı sağlayacağı beklenmektedir.

The purpose of this study is to discuss the dimensions of socioeconomic and sociocultural changes in Turkey after 1980 and analyze the new social values, their influence on daily life and consumption behavior within the frame of textile and fashion industry.The changes after 1980's in Turkey is often studied as `transition to postmodernity` or `adaptation to world economic system`. In consequence, the increase of import goods changed the daily life practices, especially the consumption habits, and pave the way for clothing brands in fashion industry. This kind of consumption orientation generated a new quality perception and delicacy, together with different craftsmanship and material knowledge. Another outcome of the economic expansion is the experience of textile sector, which progressed in industrialization after 1970's, understanding the importance of design for competition and start working with `fashion designers`.This study is expected to shed light on understanding the presence of Turkey's textile and fashion industry in global and competitive fashion world, the evolution of production oriented ready-to-wear industry, fashion designers, and educational institutions for fashion through a holistic view within the context of social transitions in Turkey after 1980's.