Cumhuriyet Döneminden günümüze değer eğilimlerinin evrimine moda perspektifinden bakış

Abstract

Anadolu coğrafyasında yaşayan Türk kimliği pek çok etmenin yanı sıra, yüzyıllar boyunca göç ve ticaret yolu üzerinde olmasıyla da farklı toplumlar ve kültürler tarafından etkilenmiştir. Doğu'yla Batı arasında yer alan bu coğrafyada, tarihin değer eğilimleriyle siyasi, iktisadi, inanç, toplumsal ve kültürel değişikliklerin sonucunda bu etkileşme, her alanda olduğu gibi giysilere de yansımıştır. Osmanlı devletinin farklı etnik, kültür ve inançta kimliklerden oluşması devlet katmanında ve toplumsal yaşam içinde giysi farklılığı yaratmıştır. Batılılaşma sürecinin başlamasıyla giysilerde de görülen değişim, saray kıyafetlerine yansımış olsa da, toplumun üzerinde daha az hissedilmiştir.Cumhuriyet'in ilanı ile başlayan değişimde, devletin yapısı ve yeni kanunlar kıyafet kodlarında da kendini göstermiştir. Toplum; kentleşme süreci, yeni kültürel kimlik ve sosyal hayat anlayışı ile bu yeni giysileri benimsemiş, kullanmaya ve moda takipçisi olmaya başlamıştır. Çok partili geçiş dönemi sonrasında, yeni siyasi ve sanayi planlaması köyden kente göçle birlikte kentleşme sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Kent dokusunun değişimi, kent kimliğinin deformasyonuna neden olmuş, bu durum da kültür-kimlik-görsel oluşum arasındaki üçlü etkileşimi yeniden şekillenmiştir. Ayrıca bu dönem, ülkenin siyasi yapısında demokrasinin darbelerle kesilmiş olmasından etkilenmiş, değer eğilimleri değişime uğramış, bu deformasyon devam etmiştir. 1980'li yıllardan sonra tekstil sanayinin küresel pazarda yer bulması, ihracat ve ithalatın yoğunlaşması, marka değerlerinin çoğalmasına, popüler kültürün, rekabete açık serbest piyasanın Batıya yönlenmesine, Türkiye'deki kıyafet kodlarının da yeniden değişimine neden olmuştur.Anahtar Kelimeler: Osmanlıda Giyim, Batılılaşma, Kıyafet ve Şapka Devrimi,Azınlık Kültürü, Pop Kültür, Alt Kültür, Post Modern, Tarih ve Moda, Siyaset ve Moda, İstanbul

The Turkish identity living in Anatolia had immigrated and traded for centuries and throughout their journey they have been influenced by different societies and cultures. Between the east and the west, histories key trends, political, economic, beliefs, social and cultural changes as a result has effected their daily wear. Different cultures, ethnicities and beliefs within the Ottoman state has created various clothing. During the time of westinisation, palace outfits has seen a change, although society has not been aware of this. Republics proclamation and the states structure has generated new laws towards dress codes. The community has adopted the new garments and had started to follow fashion, as they understood the urbanisation process, the new sense of cultural identity and social life. After the multi-party transitional period, new political and industry planning from village to cities with migration has brought together the issue of urbanisation. The change in urban fabric led to the disintegration (deformation) of the urban identity; the interraction between culture – identity - visual formation has been reshaped.Also, the coup d-etat interrupting democracy in country's political structure affected the moral trends thus carried on the this deformation.After 1980's, the textile industry appearing on the New Global World led to the intensification of import and export, the increase of brand value; the orientation of competitive markets and popular culture towards West, caused the re-change in dress codes in TurkeyKeywords: Clothing in Ottoman, Westernization, Clothing and Hats Revolution, Minority Culture, Pop Culture, Subcultures, Post Modern, History and Fashion, Politics and Fashion, Istanbul