İstanbul lâvtası üslubu üzerine bir araştırma

Abstract

Türk Müziği'nde 18. Yüzyıl'ın sonlarından 20. Yüzyıl başlarına kadar yoğunlukla kullanılan bu çalgının kısa tarihi ile birlikte icrâ üslûbu ve icrâcılarının da araştırıldığı bu çalışmada varılmak istenen sonuç, asıl olarak gelenekteki icrâ üslûbunun getirdikleri ile birlikte, bu çalgıya verimlilik katmak amacı ile oluşturulmaya çalışılan akord sisteminin değiştirilmesi meselesidir.Başta Tanbûri Cemil Bey olmak üzere, çalgının revaçta olduğu dönemin önemli icrâcıları ve bu üslûbu benimseyip diğer çalgılarda uygulamış müzik adamlarının da icrâları incelenmeye ve Cemil Bey çerçevesinde dönemin icrâsının ne şekilde gerçekleştiği hakkında somut bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır. Bu hususta Tanbûri Cemil Bey'in icrâları ana araç olarak bu çalışmada yerini almaktadır.Bütün bunlar ile birlikte varılan sonucun ışığında, bu güne kadar icrâ edilebilmiş olan makam çeşitlerinin, repertuar ve tekniğin daha da gelişebilmesi adına lâvtanın akord düzeninde bazı değişikliklere gitmek kaydıyla bir tür bakış açısı geliştirilmeye çalışılmıştır. Üslûb konusunun önemli bir yere sahip olduğu Türk Müziği'nde, lâvta üslubunun açıklığa kavuşması ve gelecek nesil icrâcılara yol gösterebilmesi adına yapılacak olan sunum sırasında örnek eserler seslendirilerek, uygulamalı anlatım yoluna gidilmesi planlanmıştır.Anahtar Kelimeler : Lâvta, Tanbûri Cemil Bey, İcrâ, Akort, Üslûb

This study examines the short history and performance style and performers of this instrument which has been widely used in Turkish Music from the end of the 18th century to the beginning of 20th century, and aims to discuss what the traditional performance style has mainly introduced and the change of tuning system with the purpose of making this instrument more efficient. The study reviews important performers of the time when the instrument was popular, especially Tanbûri Cemil Bey, and performances of musicians who adopted this style and exercised it in other instruments and attempts to obtain tangible information about how the performance was at the time of Tanbûri Cemil Bey. Accordingly, Tanbûri Cemil Bey's performance is considered a primary tool as part of this study. In the light of what is obtained together with the foregoing, the study tries to develop a kind of perspective by making some changes in the tuning system of the lute in order to further develop the types of mode, repertoire and technique that could be performed until today. It is planned to make a practical discourse by performing selected musical works during the presentation which will be made to clarify the style of lute and guide future generation performers in Turkish Music where musical expression is exhibited by style.Key Words : Lute, Tanbûri Cemil Bey, playing, tune, style