Dede Sazı yapım tekniği

Abstract

Bu çalışma, Anadolu'da halen kullanılan sazlardan biri olan `Dede Sazı`nın yapım tekniğini incelemek ve bir ağaç kütüğünün nasıl bir enstrümana dönüştüğünü göstermek amacı ile yapılmıştır.Günümüzde; `Dede Sazı` da ölçüler kesin olarak belirtilmese de geçmişte ustaların ürettikleri, üstatların icra ettikleri, formları incelendiğinde görüyoruz ki aranılan tınıya uygun tekne formları farklı ölçülerde büyük ya da küçük tutulmuştur. Bu nedenle çalışma süresince Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Çalgı Yapım Bölüm Öğr. Gör. Mehmet Güldağ'ın tecrübelerinden önemli ölçüde yararlanılmıştır. Çalışmada ağaç işleri ile ilgili makinalar ve el aletleri kullanılarak, enstrümanın ses kutusu dut ağacından, sapı gürgen ağacından, ses tablası da köknar ağacından yapılmıştır. Cila aşamasında organik bir madde olan, gomalak kullanılmıştır.Yapım aşaması bitiminde Dede Sazı icra edilmiş ve arzu edilen tınıya uygun bir enstrüman yapıldığı anlaşılmıştır. Bu nedenle de çalışmada kullanılan malzemelerin ve uygulanan işlemlerin Dede Sazı yapımı için uygun olduğu ileri sürülebilir.Anahtar Kelimeler : Dede Sazı, Bağlama, Enstrüman, Ağaç İşleri Makine ve El Aletleri

This research has been designated to determine the manufacturing style of Dede Sazı which is still being used in Anatolia and demonsrate how a wood block turns to an instrument.Nowadays `Dede Sazı cannot be specified with accurate measurement but in the past, if the forms that were manufactured by masters and rendered by virtuosos is investigated, it can be seen that measurements change for appropriate tones. Therefore experiences of Ege University, Government Turkish Music Conservatory, Instrument Manufacturing Department prelector Mehmet Güldağ were benefitted. In this study, sound box is made from mulberry tree, stem is made from hornbeam and soundboard is made from fir, using with equipments and instrument related to woodworking. Gomalak which is a organic material were used for pasting process.After construction period, Dede sazı was performed and it has been understood that an instrument were manufactured which is sutable for desired tone. Thus, it can be claimed that the processes and materials which are used in this study are suitable for manufacturing of Dede Sazı.Key Words : Dede Sazı, Bağlama, , Instrument, Woodworking Machinery and Tools