İstanbul`daki deniz yolu toplu taşıma araçlarının evrensel tasarım açısından incelenmesi

Abstract

Ulaşım bir nesne veya bir kişiyi bir yerden başka bir yere nakletme,taşıma işlemi olarak tanımlanmaktadır.Toplu ulaşım ise, özel araç kullanılmadan yapılan yolculuklar için kullanılan tüm ulaşım sistemlerine verilen genel isimdir. Günlük hayatımızın içinde olan toplu ulaşım araçlarının ulaşımda tercih ediliyor olması, İstanbul'un yoğun trafiğini rahatlaması açısından da önemlidir.Toplumu oluşturan farklı özellikteki insanların,aynı aracı kullanabilmeleri için araç tasarımının bu farklılıklar (özürlü,engelli,yaşlı,çocuk vb.) düşünülerek uygun şekilde yapılması gerekmektedir. Burada da evrensel tasarım kavramı ön plana çıkmaktadır. Evrensel tasarım; ürün oluşumunun her aşamasında farklı kullanıcıların çoğunluğunun kullanımına olanak sağlayan bir tasarım anlayışıdır.Toplu ulaşım deniz araçlarının evrensel tasarım kriterlerine uygunluğunun incelenmesi, farklı özellikteki kişilerin aracı kullanmadaki sorunlarını ortaya çıkararak bunları en aza indirgemek ve bu sorunlar nedeniyle evinden çıkamayan özürlü bireylerin sosyalleşmesi açısından önemlidir.Farklılıkları yaşlı veya çocuk; işitme, görme, yürüme vb. engelli olarak genel bir sınıflandırma yapabiliriz.İstanbul'da 2002 yılında yapılan sayıma göre 462000 kişi engele sahiptir. Bu rakamdan 187.500' ü ortopedik özürlüdür.Çalışmanın amacı, toplu ulaşım deniz yolu araçlarının herkes için kullanımda yaşanan sorunların analizini yaparak daha erişilebilir ulaşım araçları için çözüm önerileri sunmaktır.Tezin birinci bölümünde ulaşım araçlarının türleri incelenmiş ve ayrıca genel olarak ulaşım tarihinden bahsedilmiştir.. İkinci bölümde evrensel tasarım kavramı ve ilkelerinden detaylıca bahsedilmiştir.Tezin üçüncü bölümünde farklı özellikteki insanlar için antropometrik biliminden ölçütler verilmiştir. Dördüncü bölümde toplu deniz taşımacılığı evrensel tasarım kriterleri bağlamında analiz edilerek eksi yönleri ortaya konulmuştur.Anahtar kelimeler: Tasarım, Evrensel Tasarım, Ulaşım, Toplu Ulaşım,Özürlülük

Transportation is defined as the process of moving ans the trasport of an object or a person from one place to another. Public transportation is the general name given to all transport systems used for journeys without using private vehicles. To prefer public transport in our daily lives is an important relief from the intensive traffic in İstanbul.For people with different characteristics (handicapped,disabled,elderly,children,etc.), which form the society, the designs of the vehicles must be made in accordance mind. Here the concept of universal design comes to the fore. Universal design; allows different users the majority of the design approach at every stage of product formation.The examination of the criteria suitability of marine vehicles public transportation is important to socialize for various types of people who could have problems with using the tool and can't get out of their homes and to minimize the problems by revealing these issues.We can make a general classification out of different types of people, elderly or children; hearing, seeing, walking, etc… According to the census held in Istanbul in 2002, 462000 people are disabled. From this figure 187,500 are orthopedic disabled.The purpose of the study is to provide solutions for transport by analyzing all the problems of the use of public sea transportation.The first part of the thesis examines different kinds of transportation and also mentions about the history of transport in general.The second part tells us how the universal design and the principle makes it possible for humans to use it.The third part examines the anthropometic science for different types of humans and gives general information about the measures.İn the fourth part public sea transportation is examined in connection of the universal design criteria and the appeal is also analyzed.Key Words: Design, Universal Design, Transportation, Public Transport, Disablement