Alışveriş merkezlerinde yön bulma davranışını etkileyen mekânsal faktörlerin irdelenmesi

Abstract

Alışveriş tanım olarak, insanların kendi üretemediği malları ya da karşılayamadığı ihtiyaçları bir bedel karşılığında alma ve satma işidir. Alışveriş eylemini gerçekleştirmek için gerekli olan ürün, satıcı ve müşteri öğelerinin bir araya geldiği mekânlar tarih boyunca gelişimi sürdürerek günümüzde ki alışveriş merkezlerini meydana getirmiştir. Alışveriş merkezlerinin gelişerek çok katlı ve karmaşık bir yapıya dönüşmesi, kullanıcının mekânı algılamasını ve yönünü bulmasını zorlaştırmaktadır. Bu durum, alışveriş merkezlerinde kullanıcının konforlu bir dolaşım sağlayabilmesi için çeşitli yönlendirme sistemlerini gerektirmiştir.Tez kapsamında ilk olarak alışveriş kavramı ve alışveriş mekânları ele alınarak tarihsel gelişimi hakkında bilgiler verildikten sonra algı konusuna ve algılama biçimlerine değinilmektedir. Kişilerin çevresini nasıl algıladığı hakkında bilgilerin verilmesinin ardından algılama biçimlerinin yön bulma davranışı üzerine etkileri ele alınmıştır. Alışveriş mekânları ve yön bulma davranışı hakkında genel bilgilerin verilmesinin ardından alışveriş merkezlerinde yön bulma davranışını etkileyen mekânsal altyapı, bilgilendirme ve algılama faktörleri irdelenmiştir.Çalışmada son olarak günümüzde yoğun kullanıcı özelliğine sahip olan İstinye Park, İstanbul Cevahir ve Metrocity Alışveriş Merkezlerinde yön bulma davranışını etkileyen mekânsal altyapı, bilgilendirme ve algılama faktörlerinin analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonunda, elde edilen bulgulara dayanarak, günümüz alışveriş merkezlerinde yön bulma süreci ele alınmıştır. Bu bağlamda kullanıcı gereksinimleri doğrultusunda alışveriş merkezleri gibi çok işlevli yapılarda yönlendirme sistemlerinin yön bulma davranışına etkisi irdelenmiştir.

Shopping, to be precise, is the business of purchasing and selling products which people cannot produce or get themselves in return for a price. The product and the place where the seller and the buyer elements meet have developed throughout history to form the shopping centres today. The fact that shopping centres have developed into multi-storey and complex buildings makes it difficult for users to perceive and find their ways. This neccesitates various directional systems for users to be able to walk around comfortably. In the context of the thesis,first of all, the concept of shopping and shopping places were examined and information was given about historical development. After that, the notion of perception and ways of perception were studied. After giving information about how people perceive their environment , the effects of the ways of perception on the way- finding behavior were explained. After giving general information about shopping places and the way- finding behavior, spatial infrastructure affecting way-finding behavior, information and perception factors were explored.In the study, finally, spatial infrastracture, information and perception factors that affect way-finding behavior were analysed in frequently visited shopping centres Istinye Park, Istanbul Cevahir and Metrocity . Depending on the findings reached at the end of conducted analyses ,way-finding behavior was examined in the present day shopping centres. In this context, with respect to user requirements, in multi purpose buildings such as shopping centres , the effects of directional systems on way-finding behavior were explored.