Mobilyanın gelişim süreci ve doğu-batı sentezinin osmanlı mobilyası üzerindeki etkisinin incelenmesi

Abstract

İlk çağlardan itibaren var olan mobilya, oturma, dinlenme, uyuma gibi insanın anatomik yapısı gereği ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çeşitli işlevler üstlenerek sürekli bir değişim göstermiş ve günümüzdeki halini almıştır. İçinde bulunduğu dönemin sosyo-kültürel özelliklerini, alışkanlıklarını ve yaşam biçimini yansıtan mobilyalar, aynı zamanda bulunduğu çağa, iklime ve coğrafya ya göre de çeşitlilik göstermişlerdir. Endüstri devrimine kadar olan süreçte elle üretim yöntemleri ve dönemin zevk ve alışkanlıklarına göre şekillenen mobilya endüstrileşme süreciyle birlikte yeni bir kimlik kazanmaya başlamıştır. Seri üretim yöntemleri doğrultusunda tasarım anlayışının değişmesi, hızlı üretim ve kolay ulaşımla birlikte mobilya giderek toplum hayatında daha fazla yer tutmaya başlamıştır. Doğu ve Batının tarih boyunca sosyal yapı, yaşam şekli, gelenek ve görenekler gibi pek çok konuda birbirleriyle olan farklılıkları, özellikle endüstri devrimi sonrası yaşanan gelişmelerle birlikte daha çok temasta bulunmaya başlamalarıyla birbirlerinden etkilenmeye başlamışlardır. Bu etkilenme sonucunda ortaya Doğu-Batı sentezi mobilyalar ortaya çıkmış ve değişik üretimler uygulanmaya başlamıştır. Bu durum Osmanlının yıkılması ve sonrasında Cumhuriyet dönemi başlarında tasarım ve üretim yöntemlerini etkilemesinin yanı sıra toplum yaşamını, gelenekleri, sosyo-kültürel yapıyı ve geleneksel konut tipinin değişimine kadar pek çok sonucu beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada mobilyanın ilk çağlardan günümüze kadar geçirdiği süreçler tarihsel sıralama ile açıklanacak, sonrasında endüstri devrimi başlığı altında irdelenerek Osmanlı İmparatorluğu ve cumhuriyetin kuruluş aşamaları içinde detaylı incelenecektir.Anahtar Kelimeler: Mobilya, İlk Çağ, Endüstri Devrimi, Osmanlı İmparatorluğu, Cumhuriyet Dönemi Türkiye, Tasarım

Furniture which exist since the first ages has shown many changes took its presing shape by taking over various functions in order to fullfil the needs that derive from human anatomy such as sitting, resting, sleeping. Furniture that reflects the socio-cultural features, habits and life-style has shown changes in accordance with the age, climate and geography, as well. The furniture which had been shaped due to the manual production methods, taste and habits of the era until the insustial period has gained a new identity with the industrialization process. Change of the understanding of design in accordance with the mass production methods, fast production and easy transportation, furniture gradually began to take larger parter in social life. The difference between the East and West in terms of social structure, life style, customs and traditions throughout the history has started to interact each other with the developments came into emergence with the industrial revolution in particular. As a consequence of this interaction, East and West synthesis furniture emerged and new productions are applied. This situation brought many consequences aside by affecting the design and production methods, social life, traditions, socio-cultural structure during the collapse period of the Ottoman Empire and the foundation of the Republic era. In this study, the process that the furniture has been through since the first age until today will be explained in historical order and then will be examined under the headline of industrial revolution and reviewed in the frame of the processes of the Ottoman Empire and the foundation of the republic. Key Words: Furniture, First Age, Industrial Revolution, Ottoman Empire, Republic Period Turkey, Design