İznik gölünde yaşayan Atherina boyeri (gümüş balığı) popülasyonunun genetik incelenmesi

Abstract

Atherina boyeri Risso 1810 (İri pullu Gümüş Balığı), Akdeniz havzasındaki denizel ve tatlı su habitatlarında geniş bir dağılım gösteren karmaşık bir türdür. Tatlı su ortamları için istilacı olarak kabul edilen bu türün üzerine yakın zamanda yapılmış çalışmalar tür içinde coğrafik konumlarına göre moleküler ve morfolojik düzeyde farklılıklar olduğunu göstermiştir. Bu tez kapsamında İznik Gölü'nde bulunan A. boyeri popülasyonu genetik olarak incelenmiştir. mtDNA D-Loop ve COI dizileri Gen Bankasında bulunan Akdeniz havzasından toplanmış A. boyeri bireylerine ait diziler ile karşılaştırılmıştır. Filogenetik analizler farklı türlere ait olabilecek kadar genetik farklılıklar içeren A. boyeri popülasyonlarının varlığını göstermektedir. Türkiye, Bulgaristan ve Yunanistan tatlı sularında bulunan popülasyonlar Akdeniz'in diğer bölgelerinde yaşayan popülasyonlardan farklı bir grup oluşturmaktadır. Öte yandan, söz konusu popülasyonlar kendi içlerinde de farklı haplotiplere sahip olup soyağaçları üzerinde birbirlerinden ayrı gruplanmaktadır. Literatürde İznik Gölü dışında Sapanca Gölü'nden beş örneğe ait üç D-loop haplotipi ve bir örneğe ait COI haplotipi bulunmaktadır. Bu haplotiplerden D-loop haplotipleri İznik Gölü örneklerinde rastlanılmamışken, COI haplotipi İznik Gölü örneklerinde tespit edilen üç haplotipten birini oluşturmaktadır. Bu bulgular iki göle ait popülasyonların kökenlerinin aynı olabileceğini düşündürmektedir.

Atherina boyeri Risso 1810 (Big-scale Sand smelt) is a complex species, which shows a wide distribution pattern in the marine and freshwater habitats of the Mediterranean basin. It is accepted to be invasive for the freshwater environment and recent studies have shown the presence of intraspecies differences at the molecular and morphological levels, according to geographical location. In this thesis, A. boyeri population of İznik Lake has been investigated genetically. mtDNA D-Loop and COI sequences have been compared with the A. boyeri sequences from the Genbank, which have been collected from the Mediterranean basin. The results of the phylogenetic analyses indicate the presence of genetically different A. Boyeri populations which may belong to different species. When compared with the other Mediterranean freshwater populations, the freshwater populations inhabiting Turkey, Bulgaria and Greece form a separate group on the phylogenetic tree. On the other hand, these populations also include different haplotypes and group separately on the phylogenetic tree. In the literature, besides İznik Lake, there are three D-Loop haylotypes belonging to five specimens and one COI haplotype from Sapanca Lake. The D-loop haplotypes are absent in İznik specimens, but the COI haplotype constitutes one of the thrre haplotypes observed in İnzik samples, suggesting that the origins of these two populations might be the same.