Gümüşhane ve civarının afet geçmişi ve gelecek deprem potansiyeli üzerine istatistiksel bir çalışma

Abstract

Bu çalışma kapsamında, Gümüşhane'nin afet geçmişi araştırılmış ve Gümüşhane ve civarındaki deprem oluşumlarının bölge-zaman-magnitüd davranışları analiz edilerek gelecek deprem potansiyeli üzerine istatistiksel bir değerlendirme yapılmıştır. Bu amaçla, tamlık magnitüdü Mc-değeri, sismotektonik b-değeri, fraktal boyut Dc-değeri, standart normal sapma Z-değeri, GENAS modellemesi, depremlerin yıllık olasılıkları ve tekrarlama periyodları gibi en sık tercih edilen boyut-ölçeklendirme parametreleri kullanılmıştır. Deprem kataloğu süre magnitüdü Md için homojendir ve 1970-2018 yılları arasında magnitüdleri 1,0≤Md≤6,5 arasında değişen 2902 depremi içermektedir. Mc=2,8 kullanılarak b-değeri 1,02±0,02 olarak hesaplanmıştır ve bu değer, Gümüşhane ve civarındaki depremselliğin tipik olarak 1,0'e yakın bir değerle iyi temsil edildiğini gösterir. Dc-değeri 1,57±0,03 olarak hesaplanmıştır ve bu sonuç, deprem aktivitesinin Gümüşhane ve civarında büyük ölçeklerde veya küçük alanlarda daha fazla kümelendiği anlamına gelmektedir. Depremlerin yıllık olasılıkları ve tekrarlama periyodları, Gümüşhane'nin kısa ve orta vadede güçlü deprem oluşumları için önemli bir deprem potansiyeline sahip olmadığını göstermektedir. Bununla birlikte, düşük b-değerlerinin gözlendiği Kelkit ve Köse ilçeleri gelecekte olası bir deprem potansiyeline sahip olabilir. GENAS sonuçları ve Z-değeri analizleri, 2018 yılı başında depremsellik oranlarında önemli değişimlerin olmadığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla, Türkiye'nin Gümüşhane ilinde deprem tehlikesi düşük ve deprem riski azdır. Sonuçta, deprem oluşumları için bölge-zaman-magnitüd dağılımları üzerine yapılan bu tür istatistiksel değerlendirmeler, gelecek deprem potansiyelinin belirlenmesinde önemli bir bakış açısı sağlayabilir.

In the scope of this study, disaster history of Gümüşhane was investigated and a statistical evaluation on the future earthquake potential was made by analyzing the region-time-magnitude behaviors of earthquake occurrences in and around Gümüşhane. For this purpose, the most frequently preferred size-scaling parameters such as completeness magnitude Mc-value, seismotectonic b-value, fractal dimension Dc-value, standard normal deviate Z-value, GENAS modelling, annual probabilities and recurrence periods of earthquakes were used. Earthquake catalog is homogeneous for duration magnitude, Md, and contains 2902 earthquakes with magnitude 1.0≤Md≤6.5 between the years 1970 and 2018. b-value was calculated as 1.02±0.02 by using Mc=2.8 and this value shows that seismicity in and Gümüşhane is well represented with a value typically close to 1.0. Dc-value was computed as 1.57±0.03 with and this result means that earthquake activity is more clustered at larger scales or in smaller areas in Gümüşhane and vicinity. Annual probabilities and recurrence periods of earthquakes show that Gümüşhane has not an important earthquake potential for the strong earthquake occurrences in the short and intermediate terms. However, Kelkit and Köse districts in which small b-values were observed may have a possible earthquake potential in the next. GENAS results and Z-value analyses revealed that there are not significant changes in seismicity rates at the beginning of 2018. Therefore, earthquake hazard is low and earthquake risk is minor in Gümüşhane province of Turkey. Finally, these types of statistical evaluations made on region-time magnitude distributions of earthquake occurrences may supply a significant perspective in the detecting of the next earthquake potential.