Zengin mineralli konsantre suların böcek ve mantar zararlılarına karşı odun korumadaki etkinliği: Gümüşhane ili örneği

Abstract

Bu çalışmada, Gümüşhane ilinde doğal olarak yerden çıkan zengin mineralli bazı suların odunda zarar yapan iki tür mantar ve bir tür böceğe karşı antimikrobial ve insektisit özellikleri araştırılmıştır. Gümüşhane Tekke, Yeşildere ve Zigana yörelerinden alınan zengin mineralli sular buharlaştırma yoluyla konsantrasyonlar (%10, %25, %50, %75, %100) olacak şekilde 5 farklı yoğunlukta hazırlanarak sarıçam odun örneklerine dolu hücre yöntemiyle emprenye edilmiştir. Sarıçamdan (Pinus sylvestris L.) hazırlanan odun örneklerinin beyaz çürüklük (Coriolus versicolor) ve esmer çürüklük (Gloeophyllum trabeum) mantarlarına karşı (antifungal) etkileri, Lyctus brunnes böcek larvalarına karşı insektisit aktivitesi incelenmiştir. Suların yapılan kimyasal analizinde Ca, Na, K, Mg, Mn, Co metallerini içerdikleri tespit edilmiştir, sularda ayrıca odun çürüten mantarlar için toksik etki gösterebilecek bor ve arsenik gibi elementlere rastlanmamıştır. Deney sonunda doğal mineralli suların konsantre edilmeden kullanıldığında mantarların gelişimini durdurmada diğer konsantre edilen sulara göre daha başarılı olduğu görülmüştür. Kaynatma esnasında sudaki kalsiyumun diğer mineral maddeler ile birlikte çökmesi mineral içeriğinin etkisinin azalmasına neden olmuştur. Ayrıca suların mantarlara karşı daha etkili bakır ve bor mineralleri içermemesinden dolayı toksik etki düşük seviyede kalmıştır. Böcek deneyinde Lyctus brunnes larvaları, Fraxinus excelsior (adi dişbudak) diri odunundan hazırlanan odun örneklerine yerleştirilmiştir. Odun örnekleri içerisinde larvaların büyüme ve beslenmeleri incelenmiştir. Larvaların mineral içerikleri bakımından zengin olan sularda beslenemedikleri dolayısıyla galeri oluşturamadıkları gözlenmiştir. Çok az oranda larvanın mineral içerik bakımından daha düşük olan sularda yaşam mücadelesini bir süre daha devam ettirebildiği gözlenmiştir.

In this study, it was investigated antifungal and insecticide properties some of the mineral waters from the ground which contain rich mineral salt in Gümüşhane province. The waters containing rich mineral salts were obtained from Tekke, Yeşildere and Zigana villages in Gümüşhane province. The waters were prepared 5 difference concentrations (10%, 25%, 50%, 75%, and 100%) after steaming by boiling. Scots pine (Pinus sylvestris L.) wood samples impregnated with this waters by using full cell treatment method. To determine antifungal activities are used two species of fungi, one of them is the white rot fungi (Coriolus versicolor) and the other brown rot fungi (Gloeophyllum trabeum) for its antifungal activities. Lyctus brunnes larvaes is used for insectisit activitiy. The chemical analysis of waters was shown that the waters are containing Ca, Na, K, Mg, Mn, and Co salts. There are also no elements such as boron and arsenic, which may be toxic to wood-rotting fungi. The results shown the unconcenrated rich mineral waters have high antifungal effects than the waters prepared differences other 4 concentrations after steaming by boiling. Because of lime and other mineral contents were declined during boiling. This event was decreased antifungal activity of mineral waters. The other hand it is another reason that this waters not included toxic minerals such us copper and boron against fungus. After opening the larvae bore on the Fraxinus excelsior L. sap wood samples, Lyctus brunnes larvea was placed into impregnated samples. The feeding and growth of larvae in the samples were examined. It was observed that the larvaes can not feed and could not create galleries in wood impregnated rich mineral water. Very low proportions of larvae moves further continue the struggle for life in the wood samples including lower mineral content.