Türkiye`de dış borç ve ekonomik büyüme ilişkisi: 1980-2010 dönemi üzerine bir araştırma

Abstract

Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin hedefledikleri ekonomik büyüme ve kalkınmaya ulaşmaları oldukça önemli bir durumdur. Ancak büyüme ve kalkınma için gerekli olan ulusal tasarrufların yetersizliği bu ülkeleri dış finansman sağlamaya zorlamaktadır. Kullanılan dış finansman kaynaklarından biri de dış borçlardır. Dış borçlar, ülke kaynaklarına ek bir kaynak niteliğindedir. Sağlanan bu ek kaynaklar ülkedeki sermaye birikimini arttıracaktır. Artan sermaye miktarı aracılığıyla da yatırımlar, ekonomik büyüme ve ülke refahı artmış olacaktır. Bu kriterden hareketle, çalışmada Türkiye ekonomisindeki dış borç ve ekonomik büyüme ilişkisi 1980-2010 dönemi yıllık zaman serilerini içeren ekonometrik metotlarla incelenmiştir. Uygulamada kullanılan değişkenlerin durağanlıkları ADF testi ile ölçülmüştür. Değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkileri analiz etmek için Engle-Granger ko-entegresyon testi, kısa dönem ilişkiler için Hata Düzeltme Modeli kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, iki değişken arasında karşılıklı (iki yönlü) nedensel bir ilişkinin olduğu yönündedir. Ayrıca, çalışmada iki değişken arasında pozitif bir ilişki tespit edildiği için, dış borcun ekonomik büyümeyi arttırdığı sonucuna varılmıştır.Anahtar Sözcükler: Dış Borçlanma, Ekonomik Büyüme, ADF Birim Kök Testi,Eş-Bütünleşme, Hata Düzeltme Modeli.

The achievement of targeted economic growth of undeveloped and developing countries is a crucial situation. However, lack of national saving which is required economic growth forces these countries to get external finance. One of these financial resources is external dept. External dept is an additional resources in addition to country own resources. These provided resources will increased capital deposit, the investments, the economic growth and the country welfare will increase. Based on tih criterion, the relationship between external debt and economic growth in Turkish economy between 1980 and 2010 has been examined using econometric methods. The stableness of variables in the application has been measured with ADF test. To analyze the long term and short term relationship between the variables at the same level stabilizes Engle-Granger co-integration test and error correction model have been used respectively. The obtained findings showed that there is a mutual two ways causative relationship between variables. Also, in this study, since there is a positive relationship between two variables, it has been inferred that external debt increases the economic growth.Key Words: External Debt, Economic Growth, ADF Unit Root Test, Co-integration,Error Correction Model.