Anayasal haklar açısından Gezi Parkı olaylarının analizi

Abstract

27 Mayıs 2013 tarihinde İstanbul Taksim'deki Gezi Parkı'nda bulunanağaçların hukuksuz bir biçimde kesilmek istenmesine yönelik tepkilerle başlayan, kısasürede 80 kente yayılan ve yaklaşık 1 ay süren Gezi Parkı Olayları Türkiye'ninçevresel, toplumsal, siyasal tarihinde bir dönüm noktası olmuştur. Olaylarınbaşlamasından önce çeşitli politika ve söylemlere karşı toplumda mevcut olantepkilerle Gezi Parkı'nın yıkılıp yerine Topçu Kışlası yapılmak istenmesine yöneliktepkiler birleşmiş ve Türkiye tarihinde ilk kez kentsel ve çevresel talepler ulusal çaptadile getirilmiştir.Gezi Parkı Olayları birçok hak ihlaline yönelik tepkilerin dile getirilmesiamacıyla çıkmış, olaylar sırasında da çeşitli hak ihlalleri meydana gelmiştir. BuÇalışma, `anayasal haklar` ışığında Gezi Parkı Olayları'nı analiz etmeyi(çözümlemeyi) amaçlamaktadır. Söz konusu analiz yapılırken anayasal haklar;çevresel ve kentsel haklar, sağlık hakkı, ifade özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşüdüzenleme hakkı ve kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ile sınırlandırılmıştır.Çalışmanın birinci bölümünde araştırmanın konusu ve önemi, denencesi, amacı veyöntemi açıklanmaktadır. İkinci bölümde ise Gezi Parkı Olayları'na yönelik yapılmışdeğerli araştırmalardan faydalanılarak genel bir literatür özeti verilmektedir.Çalışmanın üçüncü ve dördüncü bölümünde araştırmada referans alınan kavramlarulusal ve uluslararası mevzuat ışığında tartışılmakta ve konuya ilişkin tarihsel arkaplan sunulmaktadır. Beşinci bölümde Gezi Parkı Olayları'ndan önceki süreç, TaksimProjesi ile ilgili yargı süreci ve eylemler boyunca gerçekleşen olaylar siyasilerinsöylemleri, eylemci profilleri, medya ve sosyal medya olguları üzerindenaktarılmaktadır. Çalışmanın son bölümü olan altıncı bölümde ise referans alınan`Anayasal Haklar` ile Gezi Parkı Olayları arasındaki bağlantı kurulmayaçalışılmaktadır.Üzerinden 5 yıl geçen ve halen toplumsal, siyasal ve çevresel birçok konudagerçekleşen tartışmalarda referans alınan Gezi Parkı Olayları'nı anayasal haklarışığında çözümleyen bu `Tez Çalışması`nın literatüre önemli bir katkı sağlamasıamaçlanmaktadır.

Gezi Park Events, which broke out on May 27, 2013 with reactions against theattempt to cut down trees growing at Istanbul Taksim Gezi Park illegally and spreadto 80 cities shortly and lasted for nearly one month, are a turning point in theenvironmental, social and political history of Turkey. Reactions of the society againstvarious politics and expressions that existed before the initiation of the events andreactions shown against the attempt to demolish Gezi Park and to build ArtilleryBarracks in its place had been joined and civic and environmental claims were utteredfor the first time in Turkey's history in national level.Gezi Park Events took place for voicing reactions against many violations ofrights and at the same time, various right violations had occurred during the events.This study aimed to analyze (resolve) Gezi Park Events in consideration of`constitutional rights`. As the said analysis was made, constitutional rights werelimited with environmental and civic rights, right to health, the right of freedom ofspeech, right to congregate and demonstrate, and personal liberty and safety. In thefirst section of the study, the study subject and its significance, hypothesis and purposeand method were discussed. In the second section, a general literature search waspresented by benefiting from valuable research conducted on Gezi Park Events. In thethird and fourth sections of the study, the concepts taken as a reference in the studywere deliberated in the light of national and international legislations and a historicalbackground about the issue was presented. In the fifth section, the process prior to GeziPark Events was elaborated and the incidences that occurred during the actions andthroughout the judicial process about Taksim Project were cited based on thestatements of politicians, profiles of activists, and media and social media cases. In thesixth and last section of the study, a connection was made between the referenced`constitutional rights` and Gezi Park Events.It was aimed that this `Thesis Study`, analyzing Gezi Park Events that tookplace 5 years ago and were referenced in discussions carried out about many subjectsincluding social, political and environmental subjects in consideration of constitutionalrights, would be contributing to literature considerably.