Fuzzy multi-criteria decision making in solid waste collection system in Turkey

Abstract

Her canlı türü enerji üretmek için besine ihtiyaç duyar ve yan mamul olarak çöpüretir dolayısıyla besin zincirinin bir halkasıdır. Ancak çok büyük miktarlarda çöpüretilen endüstriyel çevrelerde sartlar degismektedir. Bugün birçok özel ve kamuendüstri kurulusu çevre koruma, çöp toplama ve geri kazanma sorumlulugu gibi birçokyönetim düzenlemesiyle karsı karsıyadır [6].Bu çalısmada Türkiye'de mevcut olan atık yönetimi mevzuatı ve süreci, bu sürecindünyadaki örnekleri ve Türkiye'nin bu konuda dünyadaki konumu incelenmistir.Depolama sahalarının kıtlıgı ve gittikçe artan nüfusun buna baglı olarak süratle artançöp üretimi göz önünde bulunduruldugunda geri kazanım ve geri dönüsüm gibisüreçlerin önemi açıkça ortaya çıkmaktadır. Bu çalısmada, bu süreçlerin bir asamasıolan çöp toplama sistemlerinin karsılastırılması ve seçimi hedeflenmistir. Bununyapılabilmesi için mevcut ve benimsenmesi öngörülen toplama sistemleri hakkındaçesitli özel sirketlerden ve belediye, çevre ve orman bakanlıgı gibi kamukuruluslarından veri toplanarak, bu veriler ısıgında bugün uygulanması en uygun çöptoplama sistemi seçilmistir. Bu çalısma için Türkiye'nin en kalabalık dolayısıyla en çokçöp üreten sehri olan stanbul sehri çalısma bölgesi olarak seçilmistir.Bu çalısma, hangi toplama sisteminin en etkin sistem oldugunu belirlemeyiamaçlamıstır. Birçok etkene baglı olarak degiskenlik gösteren veriler kesinliktasımadıgı için bulanık kabul edilmistir. Bu nedenle en etkin toplama sisteminin seçimi,bulanık çok amaçlı karar verme tekniklerinden biri olan bulanık hedef programlamateknigiyle ve bulanık çok ölçütlü karar verme tekniklerinden biri olan fuzzy/bulanıkTOPSIS teknigiyle yapılmıstır. Bu iki uygulama en etkin çöp toplama sistemininbelirlenmesini sagladıgı gibi, iki farklı karar alma tekniginin karsılastırılmasına daolanak saglamıstır.Anahtar sözcükler: Çok amaçlı karar verme, çok ölçütlü karar verme, HedefProgramlama, TOPSIS, Çöp Toplama

All kind of living necessitates food to produce energy and release waste asby-product. Then, it is a ring of the food chain. The circumstance changes in industrialenvironment where a huge amount of waste is produced. Today many public or privateindustrial institutions are faced to new management disciplines as environmentalprotection, responsibility for solid waste collection and recovery [6].The recovery of exploitable waste decrease the volume of the waste going to land fillingarea, with important grades. But the percentage of recovery and the expenses varies fordifferent collection method of solid waste. The exploitation of the solid waste involvesa collection process as clean as possible. There are many methods of collection.This study will help us to understand which collection method is the best for the currentsituation. Since the paper and the carton paper are the most produced exploitable solidwaste in Turkey, it seemed adequate to observe this system. Based on the data receivedfrom an institution executing the system of collection from manufacturers we willillustrate the current situation. Then, we will observe other alternatives by using datareceived from Ministry of Environment and Forestry (MEF) of Turkey. The applicationpart of the study includes the selection of the best collection method by using a multiobjectivedecision making method named fuzzy goal programming (FGP) approach andthen a multi-criteria decision making method named fuzzy TOPSIS.Keywords: Multi-objective decision making, Multi-criteria decision making, GoalProgramming, TOPSIS, Waste Collection