Modern kültür ve eğitimin aşiret yapısında meydana getirdiği değişme eğilimleri (Kırvar Aşireti örneği)

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Modern Kültür ve Eğitim Etkisiyle Aşiret Yapılarında Meydana Gelen Değişme Eğilimleri incelenmektedir. Alan incelemesi niteliğinde olan bu araştırmanın evreni Güneydoğu Anadolu Bölgesi aşiretleridir. Örneklemi ise Siverek'te Kırvar aşiretinin ilçe merkezi, Büyüktepe, Büyükyakıtlı ve Cinhisar Köylerinden anket ve görüşmelere katılan deneklerden oluşmaktadır. Anket çalışması toplam 120 kişiye uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS Programında çözümlenmiştir. Eğitim durumlarıyla geleneksel yapıya bağlılık oranları ve ikamet birimleriyle geleneksel yapıya bağlılık oranları kay-kare testi ile test edilmiştir. Bu araştırmadan elde edilen bulgulara göre eğitim hizmetlerinin sunulmasında devletin yetersiz kaldığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla aşiret yapılarında eğitim yoluyla değişim yaratma eğilimi kırsal alanda oldukça sınırlıdır. Bunun yanında şehirde yaşayanlar arasında aşiret ilişkilerinde çözülme eğilimleri belirgindir. Köyde yaşayanlar ise aşiret ilişkilerini şehre göre daha yüksek oranda benimsemektedirler. Şehirde ve köylerde ikamet edenler arasında farklılık eğilimleri şöyle ifade edilebilir: - Evlilik durumlarında, köylere göre şehirde daha az oranda akraba evliliğinin tercih edildiği. - Aşiretçiliğin sona ermesini, şehirde ikamet edenlerin köyde ikamet edenlere göre daha yüksek oranda arzu ettikleri. - Seçimlerde aşiretten aday gösterildiği için aynı partiye oy verme eğiliminin şehirde, köylere oranla daha düşük olduğu. - Anlaşmazlıklarda aşiret geleneklerine uygun çözüm arayışları eğilimi şehirde, köylere oranla daha düşü olduğu.- Geçmişte yaşanan kan davalarında önemli oranda azalmalar olduğu, ( Bu da aşiretlerde `toplu savunma ve saldın` eğilimini sınırlandırmıştır). - Eğitim hizmetlerinden yararlanma isteği hem şehirde hem de köylerde yüksek oranda olduğu tespit edilmiştir. 111

ABSTRAK In this research, change Inclinations Existing Within Tribal Structures With The Impacts of Modern Cultur and Education are investigated. Universe of this regional investigation graded research is the south- East Anatolia Region tribes. Its sampling is composed of province center of Kirvar tribe in Siverek, and subjects participated to interviews and questionnaire from Büyüktepe, Büyükyakıtlı and Cinhisar villages. Questionnaire study is applied on a total 180 persons. Collected data are resolved by SPSS Program. Educational conditions and devotion to traditional structure ratios, and residential units and devotion to traditional structure ratios are tested with kisquare test. According to the findings acquired from this research, insufficiency of state during the submit of educational services is determined. Consequently, change establishment inclination within tribal structures by means of education is very limited in rural area. Besides, disintegration inclination within tribal relations amongst city residing persons is evident. But village residing persons are assuming tribal relations with higher ratios according to city. Difference inclinations between city and village living persons can be montioned as the following. - In case of marriage, relative marriage is less preferred in cities compared to villages. - Ending of tribalism is much more desired by city residing persons compared to village residing ones. - Voting same party inclination due to a candidate shown from tribe during elections is less than villages within cities. IV- In case of contradictions, resolution searches complying with tribe traditions inclinations is less than villages within cities. - An evident decrease in blood feuds existed within the past is determined. This is also limited the `collective defense and attacking` inclination within tribes. -Benefiting demand from educational services is both high within cities and villages. V