Ergen intiharlarındaki risk faktörleri bir psiko-sosyal modelin sınanması (Batman ili örneği)

Abstract

ÖZET ERGEN İNTİHARLARINDAKİ RİSK FAKTÖRLERİ BİR PSİKO-SOSYAL MODELİN SINANMASI (Batman İli Örneği) Unsal, Sevim Terzi Yüksek Lisans, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı Tez Danışmanı: Yrd.Doç.Dr. Emine Gül Kapçı Birçok ülkede olduğu gibi, ülkemizde ve Batman İlimizde de ergen intiharlarında önemli bir artış gözlenmektedir. Bu araştırmanın amacı, ergen intiharlarını açıklayabileceği öngörülen üç farklı ergen intiharı risk modelini sınamaktır. Batman İli merkezinde bulunan 5 Liseden ve bir dershaneden toplam 605 ergen araştırmaya katılmıştır (erkek:411, kız:190 yaş X=17 SS=1,5). Veri toplama araçları olarak, Ergen Bilgi Formu, Offer Benlik imgesi ölçeği, Ergen Davranış Anketi, Piers-Harris Değerlendirme Ölçeği, İntihar Düşüncesi Ölçeği, Beck Umutsuzluk Ölçeği, intihar Davranışı ölçeği, Kısa Semptom Envanteri ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler, Yapısal Eşitlik Modeline dayalı Path-Analiz tekniği kullanılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Batman ili örneklemi için en uygun modelin uyum endeksi AGFI=0,93, RMR=0,03 olarak belirlenmiştir. Bu modele göre, ergen davranış sorunları, psiko-sosyal değişkenler ve sosyal destek, benlik saygısını, ruh sağlığını ve umutsuzluğu yordamakta, benlik imgesi ise yalnızca benlik saygısını yordamaktadır. Benlik saygısı, ruh sağlığı ve umutsuzluk ise intihar düşüncesini, intihar düşüncesi de intihar davranışını yordamaktadır. 111

ABSTRACT Research from various countries including Türkiye and the city of Batman has shown an increase of adolescent suicide rate over the last decades. The aim of this study is to search for the possible adolescent suicide risk factors by testing three different models. A total of 605 adolescents from five different high schools and from a private course in Batman participated in this study (male:411, female: 190, age X=17 SD=1,5). The research instruments used are as follows: Adolesence Information Questionnaire (AIF), Offer Self-image Questionnaire (OSIQ), Piers-Harris Self-Worth Scale for Children (PHS-WS), Suicidal Ideation Scale (SIS), Beck Hopelessness Scale (BHS), Suicide Behavior Scale (SBS), Brief Symptom Inventory (BSI) and Multidimensional Scale for Percieved Social Support (MSPSS). The data were analysed by using Path- Analysis techniques based on Structural Equation Modelling. The findings suggested that the 3rd Model fitted the data well: AGFI=0,93, RMR=0,03. According to this model, various behavior problems and various psycho-social variables and perceived social support were predictive of self-worth, pschological health and hopelessness. Self-image predicted self-worth. Following are self-worth, pschological health and hopelessness that predicted suicidal ideation which in turn predicted suicidal behavior. IV