Halkoyunlarında antrenör liderlik davranışlarının oyuncuların başarı motivasyonları üzerindeki etkisinin belirlenmesi

Abstract

Milli kültürümüzün en önemli ve en geniş alanlarından birini oluşturan halkoyunları, sporcuların takım çalışması, liderlik vasfı, kendini ifade edebilmesi, sağlıklı yaşam tarzı, serbest zaman etkinlikleri ve kendini tanımlaması noktasında önem arz etmektedir. Bu bağlamda halkoyunlarının yayılıp yaşatılması ve sporculara doğru aktarımı hususunda halkoyunları antrenörlerinin büyük etkisi vardır. Araştırmanın amacı, Türkiye'nin çeşitli üniversitelerinde halk oyunları ekiplerine dahil olan öğrencilerin, algıladıkları antrenör liderlik davranışlarının başarı motivasyonları üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın evrenini 2014-2015 yılında üniversiteler arası halk oyunları yarışma sezonunda Üniversite Sporları Federasyonuna kayıtlı olup, öğrenim gördükleri üniversitelerde halk oyunları ekiplerinde oynayan ve yarışmalara katılan lisanslı oyuncular oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, 2014-2015 yarışma sezonunda üniversite sporları federasyonu halaylar grup yarışmasına katılan oyuncular ve aynı sezon yarışmaya katılan Karabük Üniversitesinin lisanslı halk oyuncuları oluşturmuştur. Araştırmaya 152 kadın ve 136 erkek olmak üzere toplam 288 oyuncu gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen `Kişisel Bilgi Formu`, Chelladurai ve Saleh (1980) tarafından geliştirilen `Sporda Liderlik Ölçeği` ve Willis (1982) tarafından geliştirilen `Başarı Motivasyonu Ölçeği` kullanılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde istatistiksel yöntem olarak frekans analizi, parametreler arası ilişkilerin analizi için Spearman Korelasyon analizi, iki bağımsız grubun karşılaştırılması için Mann Whitney U ve ikiden fazla bağımsız grubun karşılaştırılması için de Kruskal Wallis H-Testleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, halk oyuncularının eğitici ve öğretici davranış algılamaları ile demokratik davranış algılamaları, sosyal destek davranışı algılamaları, pozitif geribildirim davranışı algılamaları ve başarı motivasyonları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu; oyuncuların demokratik davranış algılamaları ile sosyal destek davranışı algılamaları ve pozitif geribildirim davranışı algılamaları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu; oyuncuların otokratik davranış algılamaları ile sosyal destek davranışı algılamaları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu; oyuncuların sosyal destek davranışı algılamaları ile pozitif geribildirim davranışı algılamaları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu; son olarak da oyuncuların pozitif geribildirim davranışı algılamaları ile başarı motivasyonları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Bunun yanında araştırma sonucuna göre, oyuncuların antrenör liderlik davranışı algılamalarında, cinsiyet ve üniversite değişkenine göre anlamlı bir fark tespit edilirken; yaş, öğrenim durumu, halk oyunlarıyla ilgilenme süresi, antrenör cinsiyeti ve antrenörün yeterlilik durumu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır. Ayrıca, oyuncuların başarı motivasyonu düzeylerinde cinsiyet, yaş, öğrenim durumu, antrenör cinsiyeti ve antrenörün yeterlilik durumu değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamazken; başarı motivasyonu düzeylerinde üniversite ve halk oyunlarıyla ilgilenme süresi değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur.Anahtar kelimeler: Halk oyunları, liderlik, başarı motivasyonu.

Folk dance trainers have considerable influence on self-definition of folk dances which constitutes one of the most important and the largest areas of national culture within players', teamwork, leadership ability, self expression, healthy life and leisure time activities. This study aims to investigate the effect of trainer's leadership behaviours perceieved by sportsmen participating in folk dance teams at various universities in Turkey on their success motivation. The target population of the study consists of licenced players who were registered to the federation of university sports, played in folk dance teams at their universities and joined the competitions in 2014-2015 competition season. The sample of the study consists of folk dance players who joined a halay group competition of the university sports federation in 2014-2015 competition season and the licenced players of Karabük University who joined the competition in the same season . In total, 288 players consisting of 152 female players and 136 male players voluntarily participated in the study. `Personal Informatıon Form` developed by the researcher, `The Scale of Leadership in Sport` developed by Chelledurai and Saleh (1980) and `The Scale of Success Motivation` developed by Willis (1982) were used as data collection tools. For the evaluaton of the obtained data, frequency analysis as statisticalmethod, Spearman Correlation Analysis, Man Whitney U-Test to compare the two different groups, and KruskalWallis H- Test to compare more than two groups were used. As the result of the study,it has been found that there is a positive significiant relation between folk dancers' training and educational behaviour perception, and their democratic behaviour perception, social support behaviour perception, positive feedback behaviour perception and success motivation; that there is a positive significiant relation between folk dancers' democratic behaviour perception, and their social support behavior perception and positive feedback behavior perception; that there is a positive significiant relation between folk dancers' autocratical behaviour perception, and their social support behaviour perception; that there is a positive significiant relation between folk dancers' social support behaviour perception, and their positive feedback behaviour perception ; and finally that there is a positive significiant relation between folk dancers' positive feedback behaviour perception,and their success motivation. Besides, a significiant difference was found in folk dancers' trainer leadership behaviour perception according to the variables of sex and university but no statistically significiant difference was found according to the variables of age, state of education, time to deal with folk dance, sex of trainer and qualification status of the trainer. Morever, there is no statistically significiant difference in folk dancers' success motivation levels according to the variables of sex,age,state of education,sex of trainer and qualification status of trainer, but a statistically significiant difference was found in success motivation levels according to the variables of university and time to deal with folk dance.Key Words: Folk Dances, Leadersip, Success Motivation