Avrupa Birliği`ne adaylık sürecinde Türkiye eğitim sisteminin yapısal sorunları ve yapısal uyum modeli araştırması

Abstract

Bu araştırmada, Avrupa Birliği'ne adaylık sürecinde Türkiye Eğitim Sistemi'ninyapısal sorunları belirlenmiş ve bu sorunlara çözüm önerileri olarak geliştirilen TürkiyeEğitim Sistemi Avrupa Birliği'ne Yapısal Uyum Modeli, eğitimcilerin (öğretmen, yöneticive ilköğretim müfettişleri) görüşlerine sunulmuş; bu amaçla toplanan veriler uygunistatistik tekniklerle analiz edilmiştir. Böylece bu modelin araştırmaya katılanlar tarafındanne derecede desteklendiği belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırmada araç olarak kullanılan anket, araştırmaya katılanların özelliklerineyönelik sekiz bağımsız değişken ile modelin uygulamada geçerliğine ilişkin 40 maddeninyer aldığı beş bölümden oluşmaktadır. Ankette beşli derecelendirme ölçeği kullanılmıştır.Araştırma için geliştirilen anket, altı ilde (Ankara, İzmir, Antalya, Yalova, Konya veSamsun) toplam 800 kişiye uygulanmış, bunların 677'si değerlendirmeye alınmıştır.Araştırma bulgularına bakıldığında araştırmaya katılanların maddeler şeklinde belirtilenifadeleri ?çoğunlukla katılıyorum? ( X = 3.80) şeklinde destekledikleri görülmüştür.Araştırma bulgularına göre, Avrupa Birliği'ne adaylık sürecinde Türkiye EğitimSistemi'nin Avrupa Birliği ülkeleri eğitim sistemlerine göre daha merkeziyetçi bir yapıyasahip olduğu; Bakanlık birimleri arasında görev örtüşmesi olduğu; taşra birimlerine yetkidevri yapılması halinde ihtiyaçtan fazla birim bulunduğu; bu bakımdan Bakanlık merkezörgütünün yeniden yapılandırılması ve mevcut birim sayısının (40'ı aşkın) 10-15 ilesınırlandırılarak birimlerin işlevsel hale getirilmesi önerileri araştırmaya katılanlarca dadesteklenmiştir.Buna göre, Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütü yapısı, araştırma bulgularına göreyeniden düzenlenmiştir.Onbeş maddeden oluşan ?Bakanlık Merkez Örgütü Yapısı? bölümünde; eğitimdedemokratikleşme, kararlara yerinden katılım, kaynakların etkin kullanımı, bölgeselihtiyaçlara göre eğitim planlaması, eğitim için kaynak yaratma, planlamada uzman katılımıve yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, merkez örgütünde aynı amaçla kurulmuş birimlerinbirleştirilmesi kapsamında geliştirilen Yapısal Uyum Modeli araştırmaya katılanlartarafından desteklenmiştir.Önerilen modeldeki bakanlık taşra örgütü, araştırma bulgularına göre daha genişyetkilerle donatılarak yeniden düzenlenmiş ve eğitim yönetiminde il, bölge ve okuldüzeyinde geniş katılımlı ?yönetim kurulları? modeli oluşturulmuştur.Ayrıca, modelde öngörülen eğitim personelinin yetiştirilmesinde ve istihdamında,performansa göre değerlendirme, iş başında, sürekli /etkili yetiştirme ve uzmanlaşmakonularındaki önermeler de araştırmaya katılanlar tarafından desteklenmiştir.Bu doğrultuda, Milli Eğitim Akademisi'nin kurulması ve bu akademinin eğitimyöneticisi ve uzman personel yetiştirme görevini üstlenmesi gerekmiştir.Araştırmada geliştirilen modelde, öngörülen eğitim personelinin sözleşmeli istihdamıile eğitim personelinin kariyer basamaklarına ayrılması (aday öğretmen, öğretmen, uzmanöğretmen ve başöğretmen unvanları) önermesi, araştırmaya katılanlarca desteklenmiştir.Araştırma sonuçlarına göre, Avrupa Birliği ülkelerinin eğitim sistemleri deincelenerek geliştirilen Türkiye Eğitim Sistemi Avrupa Birliği'ne Yapısal Uyum Modeli,araştırmaya katılanlarca uygulanabilir bulunmuş ve desteklenmiştir.

In this study, the Adaptation Model of Turkish Educational System to the EuropeanUnion, which was developed by researcher to present solutions to these problems, waspresented to some educators (teachers, administrators and elementary educationinspectors); the results of the study were analysed using appropriate statistical techniques,and it was tried to be determined how much the model was supported by the ones joiningthe study.The questionnaire, which was used as a tool in the study, consists of eigthindependent variables oriented towards the characteristics of the ones joining the study,and five sections including 40 items. The five-grade scale was used in the questionnaire.The questionnaire, which was developed for this study, was carried out in six cities(Ankara, İzmir, Antalya, Yalova, Konya and Samsun ) and it was given to 800 educators.677 of these 800 questionnaires were taken into evaluation. It was seen that the onesjoining the study supported the proposals in the items by ticking the ?I usually agree?option (X= 3.80 ).The ideas that in the process of candidacy to the European Union, TurkishEducational System has a more centralist structure in comparison with those in theEuropean Union Member Countries; there is duty intervention among the departments ofthe Ministry and that there are more than necessary departments when the provincialdepartments are vested with authority, and for these reasons the proposals that the MinistryCentral Organisation should be re-structured and that the departments should be mademore functional by limiting the present number of the departments ( more than 40 ) by 10-15 were also supported by the ones joining the study.From this point of view, the structure of the Ministry Central Organisation was re-arranged according to the results of the study.The Adaptation Model, which was developed in the ?The Structure of the MinistryCentral Organisation? section, which consists of 15 items, in the scope of becomingdemocratic in education, decentralized participation, the effective use of the resources,educational planning according to the regional necessities, creating resources foreducation, specialist participation in planning, the empowerment of the localadministrations and uniting the departments established with the same objective in theMinistry Central Organisation were supported by the ones joining the study.In the developed model, the Ministry Provincial Organisation was vested withbroader authority and re-arranged ( also appropriate for the results of the study ), and themodel of vastly collaborated ?administrative committees? at the levels of city, region andschool was developed.In addition, the proposals for evaluation according to performance at training andemploying the educational personnel, continual / effective training on the job andbecoming a specialist were also supported by the ones joining the study.For this, the proposals that National Education Academy should be established andthat this academy should be responsible for educating educational administrators andspecialist personnel appeared in the study.In the model developed in the study, ?handing over the authority? on the matter ofemployment of the educational personnel was proposed and the contractual employment ofthe educational personnel appeared in the model. On the other hand, the proposal that theeducational personnel should be classified according to their career steps ( the titles ofnominee teacher, teacher, specialist teacher and head teacher ) was also supported by theones joining the study.According to the results of the study, the Adaptation Model of Turkish EducationalSystem to the European Union, was found practicable and supported by the ones joiningthe study.