Fen bilgisi öğretmenlerinin laboratuvara ve deneye dayalı fen bilgisi öğretiminde karşılaştıkları sorunlar (Muğla ili örneği)

Abstract

ÖZET FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVARA VE DENEYE DAYALI FEN BİLGİSİ ÖĞRETİMİNDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR ( MUĞLA İLİ ÖRNEĞİ) Duman, Müjden Yüksek Lisans Tez Danışmanı: Prof.Dr. F. Dilek Gözütok Ekim 2004 Fen bilimleri, içerik olarak öğrencilerin anlaması zor olan, oldukça soyut ve karmaşık kavramları içermektedir. Fen öğretimini daha etkin yapabilmek için fen öğretiminde çağdaş yöntemler yaygınlaşmaktadır. Bu öğretim yöntemlerinden biri olan laboratuvara ve deneye dayalı öğretim yöntemi fen konularına karşı öğrencilerde ilgi uyandırması, motivasyonu artırması, bilimsel tutum, eleştirel düşünme ve işbirliği becerileri sağlaması bakımından önem taşımaktadır. Bu araştırma, Muğla ili ve ilçelerindeki ilköğretim okullarında fen bilgisi öğretmeni olarak görev yapan öğretmenlerin öğrenme-öğretme süreçlerinde laboratuvara ve deneye dayalı fen bilgisi öğretimi yaparken karşılaştıkları sorunları ortaya koymak; öğretmenlerin karşılaştıkları sorunları önem sırasına göre sıralamak; laboratuvara ve deneye dayalı fen bilgisi öğretim yöntemini kullanırken karşılaşılan sorunların, öğretmenlerin cinsiyetlerine, kıdemlerine, branşlarına ve mezun oldukları okul türüne göre fark gösterip göstermediğini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma anketi, Muğla il merkezi ve seçilmiş ilçe okullarında görevli 55 fen bilgisi öğretmenine uygulanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullamlmıştır. Araştırma verileri, Sosyal Bilimler İçin İstatistik Paket Programı m(SPSS) ile frekans, yüzde, standart sapma, aritmetik ortalama, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda: ? Araştırma kapsamına giren okulların %49.3'ünde fen laboratuvarı olmadığı, ' ? Laboratuvarlann gösteri ve grup deneyleri için gerekli donanıma sahip olmadığı, ? Laboratuvarlann büyüklük, ısı, ışık gibi fiziksel koşullar açısından yetersiz olduğu, ? Laboratuvarlann sağlık açısından uygun olmadığı, ? Öğretmenlerin, öğrencilere bireysel ya da grup deneyleri yaptırmak için yeterli araç ve gereci sağlayamadıklan, ? Öğretmenlerin deney sırasında öğrencilerle ilgilenmesi bakımından, bir öğretmene düşen öğrenci sayısının fazla olduğu, ? Fen programında belirlenen bütün davranıştan kazandırmak ve laboratuvar ortamında deneyleri gerçekleştirmek için yıllık planda ayrılan sürenin yeterli olmadığı ve ? Laboratuvara ve deneye dayalı fen öğretiminde karşılaşılan sorunlann öğretmenlerin cinsiyetlerine, kıdemlerine, branşlarına ve mezun oldukları okul türüne göre anlamlı bir fark göstermediği ortaya çıkmıştır. ? Sorunlann çözümü için bazı öneriler geliştirilmiştir. iv

ABSTRACT PROBLEMS IN THE LABORATORY AND EXPERIENCE-BASED SCIENCE TEACHING WHICH THE PRIMARY SCHOOL TEACHERS ENCOUNTER (MU?LA CASE) Duman, Müjden M.A. Thesis Supervisor: Prof. Dr. F. Dilek Gözütok Octaber, 2004 Science involves complex and abstract concepts which are difficult to understand for the students. An effective science teaching needs current activities in the classroom teaching process. One of the current teaching methods is the laboratory and experiment-based science teaching. It is important because of; It provides skills of cooperation, scientific attitudes of students, critical mind, and increases motivation. It also provides the students interest to the subject of science. The aims of the research are: ? To express the problems which the teachers encounter while they are teaching science based on laboratory and experiment in primary schools of Muğla province and the districts of Muğla. ? To determine the priority levels of the problems that the science teachers encountered while they are teaching. ? To explore the whether or not the encountered problems are significantly different in accordance with the teachers' genders of the teachers, the professional experiences, branches of the teachers and the schools from where they were graduated.The sample of this study consists of 55 science teachers who work at primary school in Muğla province and the selected 5 districts of it. The data was collected by using a inquiry. The data was analysed by using techniques ANOVA and t-test were applied to the data by using SPSS version 1 0.00. Results of the study are as follows: ? There is no laboratories in %49.3 of schools. ? Laboratories are not sufficient in terms of equipment and tools which are necessary to carry out individual and group experiments. ? Laboratories are not sufficient in terms of equipment and tools which are necessary to carry out demonstration experiments. ? Laboratories are not sufficient in terms of physical conditions such as light, heat ect. ? Laboratories are not sufficient in terms health conditions. ? Student/teacher ratio is high, due to high number of students, teachers are not able to guide students in the laboratories. ? Time table in the annual science curriculum is not eneough to fulfill aims of the science teaching. ? Meaningfull differences were not found the problems encountered in the laboratory and experience-based science tecahing between the teachers' s genders, experience, branch and graduated schools. ? Some suggestions were made to solve the problems. VI