Hemşirelerin kas içi enjeksiyon uygulamalarında kullanılan `Z tekniği`ne ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, hemşirelerin kas içi enjeksiyon uygulamalarında kullanılan Z tekniğine yönelik görüşlerinin ve kullanımını engelleyen faktörlerin belirlenmesidir. Belirtilen amacın gerçekleştirilmesi için fenomenolojik desende niteliksel bir araştırma yapılmış ve örneklem seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini çalışmaya gönüllü olarak katılan Düzce Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinde en az bir yıl süre ile çalışan 38 hemşire oluşturmuştur. Araştırma kurum ve etik kurul izinlerinin alınmasıyla birlikte 2016-2017 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri yüzyüze görüşme tekniğinin kullanıldığı yarı yapılandırılmış derinlemesine bireysel görüşme ile toplanmıştır. Görüşme kayıtları araştırmacı tarafından deşifre edilmiş ve görüşmeler neticesinde 528 sayfalık veri elde edilmiştir. Söz konusu verilerin çözümlenmesinde nitel veri analizi yöntemlerinden içerik analizi ve nitel veri analizi programlarından NVivo 11 programı kullanılarak kodlanmıştır. Görüşmenin içerik analizi sonucunda kişisel deneyimlere ilişkin görüşler, kullanımı etkileyen faktörler, meslektaşlara ilişkin görüşler, Z tekniğinin uygulandığı hastalıklar, ilaçlar ve yaygınlaşmaya ilişkin öneriler olmak üzere yedi (7) tema belirlenmiştir. Görüşme verileri bu temalar ve alt temalar altında kurum, sağlık çalışanı, eğitim ve hasta açısından değerlendirilmiştir.Araştırmada hemşireler Z tekniği kullanımını olumlu yönde etkileyen en önemli faktörler olarak sızıntıyı önleme, doz kaybı yaşamama ve daha az ağrı deneyimleme; engeller olarak alışkın olunan teknikleri bırakmak istememe ve hizmetiçi eğitim program içeriğinde yer verilmeme olarak belirtmişlerdir. Bununla birlikte, Z tekniği kullanımı önündeki engellerin eğitim döneminden başladığı ve çalışılan kurumda da devam ettiği belirlenmiştir.Sonuç olarak, Z tekniği kullanımına ilişkin engellerin çoğunlukla eğitim ve rol model eksikliğinden kaynaklandığı görülmüştür. Ayrıca çalışma ile Z tekniği uygulamasına ilişkin standartların belirlenmesi, geliştirilmesi ve yaygınlaşmasına ilişkin düzenlemelere gereksinim olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Hemşireler, enjeksiyon, kas içi enjeksiyon, Z tekniği

The main purpose of this study was to determine the nurses' views about the Z technique used in intramuscular injection applications and the factors that hindered its use. In order to realize the mentioned aim, a qualitative research was carried out in the phenomenological design and maximum diversity sampling, which is one of the purposive sampling methods, was used in sampling selection. The sample of the study consisted of 38 nurses who worked at Düzce University Health Application and Research Center for at least one year. The research was conducted between 2016-2017 with the permission of the institution and ethics committee. The data of the study was collected through semi-structured in-depth individual interviews using face-to-face interviews. The interview records were deciphered by the researcher and 528 pages of data were obtained as a result of the interviews. In the analysis of the data, content analysis, qualitative data analysis methods and NVivo 11, which is one of the qualitative data analysis programs, were coded. As a result of the content analysis of the interview, seven (7) themes were identified: opinions about personal experiences, factors affecting use, opinions about colleagues, diseases where the Z technique was applied, medications, and recommendations for dissemination. Interview data were evaluated in terms of institution, health worker, education and patient under these themes and sub-themes.In the study, nurses were the most important factors that positively affected the use of Z technique, preventing leakage, not losing dose and experiencing less pain; they did not want to leave the familiar techniques as obstacles and not to be included in the in-service training program content. However, it was determined that the barriers to the use of Z technique started in the training period and continued in the institution studied.As a result, it was seen that the obstacles related to the use of Z technique were mostly due to lack of education and role models. In addition, it was determined that there is a need for regulations regarding the determination, development and dissemination of standards related to the application of Z technique.Key words: Nurses, injection, intramuscular injection, Z technique