Heyecan arama gereksinimi ve akran baskısının ergenlerin risk alma eğilimleriyle ilişkisi

Abstract

ÖZET HEYECAN ARAMA GEREKSİNİMİ VE AKRAN BASKISININ ERGENLERİN RİSK ALMA EĞİLİMLERİYLE İLİŞKİSİ Beyaz, Şükran Yüksek Lisans, Eğitim Bilimleri Bölümü Tez Danışmanı: Prof. Dr. Figen Çok Haziran 2004, 1 15+x sayfa Bu araştırma, heyecan arama gereksinimi, akran baskısı, cinsiyet ve yaşın ergenlerin risk alma eğilimlerini ne kadar yordadığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma grubunu, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yer alan Yeni Mahalle ilçesine bağlı Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi, Çankaya ilçesine bağlı Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi ve Hacı Ömer Tarman Anadolu Lisesi, Mamak ilçesine bağlı Türközü Oğuzhan Endüstri Meslek Lisesi, Altındağ ilçesine bağlı Süleyman Demirel Sağlık Meslek Lisesi ve Keçiören ilçesine bağlı Laboratuvar Sağlık Meslek Lisesi I., II. ve III. öğrencilerinden oluşan toplam 504 ergen oluşturmaktadır. Araştırma grubuna, araştırmacı tarafından `Heyecan Arama ölçeği`, `Akran Baskısı Ölçeği` ve `Risk Alma Eğilimi Ölçeği` uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS programında çözümlenmiştir. Heyecan arama, akran baskısı ve bireysel faktörlerin ergenlerin risk alma eğilimlerini ne kadar yordadığını belirlemek için hiyerarşik regrasyon analizi uygulanmıştır. Bireysel faktörlerin, heyecan arama ve akran baskısı faktörleriyle birlikte, ergenlerin risk alma eğilimlerini anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur. Ancak heyecan arama ve akran baskısı faktörlerinin etkisi kontrol edildiğinde, bireysel faktörlerin yordayıcılığı anlamlı bulunmamıştır. Heyecan arama faktörlerinin, her aşamada, ergenlerin risk alma eğilimleri üzerinde yordayıcılığı anlamlı bulunmuştur. Akran baskısı faktörlerinin ise, ergenlerin risk alma eğilimleri üzerindeki yordayıcılığı anlamlı bulunmamıştır. Araştırma sonucunda, heyecan arama faktörlerinin ergenlerin risk alma davranışları üzerinde yüksek düzeyde etkili olduğu, yani ergenterin en çok heyecan arama ihtiyaçlarını karşılamak için risk aldıkları belirlenmiştir. vnı

SUMMARY THE RELATIONSHIP OF NEED FOR SENSATİON SEEKİNG AND PEER PRESSURE WITH ADOLESECENTS' TENDENCY FOR RISK-TAKING Beyaz, Şükran Master of Arts, Department of Educational Sciences Thesis supervisor: Prof. Dr. Figen Çok June 2004, 1 15+x pages This study aims to predict the effects of need for sensation seeking, peer pressure, gender, and age on adolescents' tendency for taking risks. The sample included 504 adolescents who were enrolled in 9, 10, 11th grades in the following high schools located in the administrative districts of Ankara Municipality. Anadolu Hotel and Tourism Vocational High School in Yenimahalle, Anatolian Fine Arts High School and Hacı Ömer Tarman Anatolian High School in Çankaya, Türközü Oğuzhan Industrial Vocational High School in Mamak, Süleyman Demirel Vocational Health High School in Altındağ, and Laboratory Health Vocational High School in Keçiören. The researcher collected data by using the following scales: `Sensation Seeking Scale`, `Peer Pressure Scale`, and `Risk-taking Tendency Scale.` The data analyzed by using the SPSS program. Hierarchical regression analysis performed to determine how well the factors such as the need for sensation seeking, peer pressure, and individual background variables predict adolescents' risk-taking behavior. Background variables along with need for sensation seeking and peer pressure predict adolescents' tendency for risk-taking. However, when the effects of need for sensation seeking and peer pressure factors were controlled, the effects of background factors were not significantly related. At the same time, peer pressure factors predict adolescents' tendency of risk-taking together with individual background and need for sensation seeking variables. However, when the effects of background and need for sensation seeking variables were IX