Eğitim yönetiminde paradigmalara ilişkin ilköğretim okul yöneticileri, öğretmenleri ve müfettişlerinin görüşleri (Ankara ili Çankaya, Keçiören ve Mamak ilçeleri örneği)

Abstract

Bu araştırma, eğitim yönetimindeki paradigmaların belirlenmesini ve ilköğretimokullarında görev yapmakta olan yöneticiler ile öğretmenlerin ve ilköğretim müfettişlerininbunları benimseme düzeylerinin saptanmasını amaçlamaktadır. Bu araştırmada öncelikleeğitim yönetiminde kuramsal çözümleme yapılmış, eğitim yönetimindeki kuram veperspektifler pozitivist ve yorumcu paradigma olarak sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmayadönük, ilköğretim okulu öğretmenleri, yöneticileri ve müfettişlerinin görüşleri alınarakdeğerlendirme yapılmıştır.Bu araştırma tarama modelindedir. Evrende bulunan toplam öğretmen ve yöneticisayısı 10.543'tür. Araştırmada örneklem alma yoluna gidilmiş, öğretmen ve yöneticilere 685anket dağıtılmış, geri dönen 515 anket değerlendirmeye alınmıştır. Ankara ilinde görev yapan178 ilköğretim müfettişlerinden örneklem alınmamış ve bunların 140'ına anket dağıtılmış ve99 anket değerlendirmeye alınmıştır. Örneklemi oluşturan öğretmen, yönetici ve müfettişlerearaştırmacı tarafından geliştirilen, okul yönetim süreci, okul yönetiminde insan ilişkileri veiletişim, okul yönetim biçimi, eğitim sürecinin düzenlenmesi, eğitim öğretim anlayışı veuygulamaları boyutlarından oluşan eğitim yönetimi paradigmaları ölçeği uygulanmıştır.Elde edilen veriler SPSS programında çözümlenmiştir. Eğitim yönetimindekiparadigmalara ilişkin araştırmaya katılanların paradigmaları benimseme düzeyleri aritmetikortalamayla incelenmiştir. Araştırmaya katılan ilköğretim okulu öğretmenleri, yöneticileri vemüfettişlerinin eğitim yönetimindeki paradigmalarla ilgili maddelere verdikleri yanıtlarıncinsiyet ve eğitim değişkenine göre faklılaşıp farklılaşmadığını saptamak için t-testi, ilçe,görev, hizmet süresi ve yaş değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek içinise varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır.Bu araştırmadan elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir; öğretmenler, yöneticiler vemüfettişler eğitim yönetimindeki paradigmalardan, pozitivist paradigmalara oranla, yorumcuparadigmaları da çok benimsemektedirler. İlköğretim okul yöneticileri pozitivist paradigmayı,müfettiş, sınıf öğretmeni ve branş öğretmenlerine göre daha çok benimsemektedirler.Türkiye'de öğretmenlikte cinsiyet bakımından sayıca eşitlik olmasına rağmen yönetici vemüfettişlikte erkeklerin sayısının oldukça yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Bu anlamdayöneticilik ve müfettişlik erkek meslekleri haline gelmiştir.Araştırmaya katılanlar arasında, lisans ve üstü eğitime sahip olanlar, önlisans ve dahaaz eğitime sahip olanlara oranla yorumcu paradigmayı daha çok benimsemektedirler.Pozitivist paradigmayı benimseme ise bu durumun tersi yöndedir. Araştırmaya katılanlarınyaş ve hizmet süreleri arttıkça yorumcu paradigmayı benimseme düzeyleri azalmakta,pozitivist paradigmayı benimseme düzeyleri ise yükselmektedir. İlçe değişkenine göre yapılananaliz sonuçlarında Keçiören ilçesinde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin pozitivistparadigmayı Çankaya ve Mamak ilçelerinde görev yapanlara oranla daha çok benimsediklerigörülmüştür.

The aim of this research is to determine paradigms in school administration withregard to the opinions of school principals, teachers who are working in basic educationschools and basic education school inspectors. In order to achieve this, the theoretical analysisin educational administration was conducted, and the theories and perspectives of educationalmanagement were classified as ?positivist? and ?interpretive?. In order to determine theopinions of school principals, teachers and basic education school inspectors the abovecategories were taken into account and analysis were made.This research is a descriptive one; and the research population was 10543 basiceducation school teachers and principals. The research sample consisted of 685 teachers andprincipals. Altogether 685 questionnaires were distributed and 515 questionnaires werereturned and analyzed. Also, 178 basic education school inspectors were involved andquestionnaires were conducted with 140 inspectors; 99 questionnaires were returned and usedfor analysis. The date were collected by the questionnaire ?the paradigms of the managementof the education? developed by the researcher under the dimensions of ?the process of schoolmanagement, communication and human relations in school management, the style of schoolmanagement, the arrangement of the teaching and learning process, understanding of teachingand learning and its application.The SPSS (Statistical Package for Social Sciences) was used to analyze the datagathered by the research instruments. The arithmetic means were found in order to determinethe level of approval of paradigms among the research participants. In order to determinewhether or not there has been any differences among the basic education school teachers?,principals? and inspectors? answers for each items of paradigms of educational managementaccording to sex and education variables the t-test was used. In order to determine whether ornot there have been any differences among the basic education school teachers?, principals?and inspectors? answers for each items of paradigms of educational management according toprovince, job, experience and age variables the variance (ANOVA) analysis was used.The findings of the study can be summarized as follows. Teachers and directors andinspectors are accepting anti-positivist/interpretive paradigms rather than positivist paradigms.Basic education school principal were accepting positivist paradigms more than teachers andinspectors. Although the numbers of male and female teachers in Turkey are equal, it has beenseen that the number of male principals and inspectors are more then female. Thus, it ispossible to say that management and inspection regarded as male professionAmong the research participants, graduates and post graduates were accepting anti-positivist/interpretive paradigms more than teachers and directors and inspectors who havegot undergraduate and lower educational degrees. Accepting positivist paradigms is reverse.As the age and experience increase, the acceptance level of the anti-positivist/interpretiveparadigms decreases. On the other hand the acceptance level of the positivist paradigmsincreases.As far as the `province? variable is concerned, the acceptance of the positivistparadigms among the basic education school teachers and inspectors who are working inKeçiören were found higher than those who are working in Cankaya and Mamak.