Çatışma çözme ve akran arabuluculuğu eğitimi programlarının ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin çatışma çözme ve akran arabuluculuğu becerilerine etkisi

Abstract

Bu araştırmada, ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerine uygulanan çatışmaçözme eğitimi programı ve akran arabuluculuğu eğitimi programının olumluçatışma çözme becerilerine ve akran çatışmalarını çözmeye etkisiincelenmiştir.Araştırma, bu iki programın etkililiğini test etmek amacı ile iki aşamadayürütülmüştür. Araştırmanın öntest-sontest kontrol gruplu desen kullanılanbirinci aşaması, ilköğretim altıncı sınıfa devam eden 68 denekleyürütülmüştür. Araştırmada deney grubunun yanında, bekleme listesi kontrolgrubu ve plasebo kontrol grubu olmak üzere iki kontrol grubu yer almıştır.Çatışma çözme eğitimi programı her biri 80 dakika süren sekizoturumda uygulanmıştır. Deney grubuna programın uygulanmasınınöncesinde ve sonrasında; her üç gruba da, Çatışma Çözme Ölçeğiuygulanmıştır. Grupların olumlu çatışma çözme becerilerinde anlamlı fark olupolmadığını test etmek için tek faktör üzerinde tekrarlanmış ölçümler için ikifaktörlü varyans analizi (3X2 ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmanın ilkaşamasındaki bulgular; deney ve kontrol grubundaki deneklerin olumluçatışma çözme beceri düzeylerinde, denemelere bağlı olarak 0.001 düzeyindefarklılık olduğunu ve deney grubundaki öğrencilerin olumlu çatışma çözmebecerilerinde gözlenen artma yönündeki önemli farklılığın uygulanan çatışmaçözme eğitimi programından kaynaklandığını göstermiştir.Çatışma çözme eğitimi programının olumlu çatışma çözme beceridüzeyini arttırıcı etkisinin uzun süreli olup olmadığını test etmek amacı ileyapılan izleme çalışmasının sonuçları ise, çatışma çözme eğitimi programınınolumlu etkisinin 0.05 düzeyinde artarak devam ettiğini göstermiştir.Araştırmanın ikinci aşamasında akran arabuluculuğu eğitimiprogramının akran arabuluculuğu sürecini doğru biçimde uygulama ve akrançatışmalarını çözmedeki etkililiği test edilmiştir. Bu amaçla her üç gruba dason test uygulandıktan sonra, deney grubundan yansız seçilen on öğrenciyeher biri 80 dakika süren beş oturumluk akran arabuluculuğu eğitimi programıuygulanmıştır.Akran arabulucusu olarak yetiştirilen öğrenciler, akranlarınınyaşadıkları gerçek çatışmaları arabuluculuk süreci aşamalarını kullanarakçözmeye çalışmışlardır. Bu uygulama sürecinde arabulucu öğrencilerinçatışma çözme süreçleri (çatışma yaşayan taraflardan ve arabulucuöğrencilerden izin alınarak) video kamera ile kaydedilmiştir. Daha sonrakayıtlar araştırmacı tarafından izlenerek Arabuluculuk Süreci DeğerlendirmeGözlem Formu (ASDGF) üzerinde; arabulucuların arabuluculuk süreciaşamalarını doğru biçimde uygulama ve akran çatışmalarını çözebilmedeyeterli olmaları açısından, değerlendirilmiştir. Ayrıca arabulucularaArabuluculuk Süreci Değerlendirme Arabulucu Formu (ASDAF), taraflaraArabuluculuk Süreci Değerlendirme Taraf Formu (ASDTF) uygulanmıştır.Akran arabuluculuğu eğitimi programının etkililiği, ASDGF, ASDAF,ASDTF sonuçları ile arabulucu ve taraflarla yapılan görüşmelerin sonuçlarıtemel alınarak, test edilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasının bulguları, akranarabuluculuğu eğitimi alan arabulucuların arabuluculuk süreci basamaklarınıdoğru biçimde uygulayabildiklerini ve akran çatışmalarını çözebildiklerinigöstermektedir.Elde edilen bu sonuçlar, çatışma çözme eğitimi programının ve akranarabuluculuğu eğitimi programının kullanışlığına ve etkililiğine ilişkin yeterlikanıtlar olarak ele alınmış ve tartışılmıştır.

In this research the effect of conflict resolution education program andpeer mediation education program applied to sixth grade students of primaryeducation on conflict resolution skills and peer conflict resolution is examined.The research is conducted in two stages to test the efficiency of thesetwo programs. The first stage of the research in which design with pretest-posttest control group is used is conducted with 68 samples who areattending to sixth grade at primary school. Two other control groups, wait listcontrol group and plasebo control group, also take place in the researchtogether with the experimental group.Conflict resolution education program is applied in six sessions each ofwhich lasts 80 minutes. Conflict Resolution Questionnaire is applied all of thethree groups before and after the application of the program to experimentalgroup. Comparing pretest and posttest measures of positive conflict resolutionskills level of three groups, the data analysis used was analysis of 2X3factorial variance (ANOVA) for repeated measures. Findings of the first stageof the research show that, there is a difference at significant level (p<0.001) inthe positive conflict resolution skill levels of the experimental and controlsamples depending on the experiments, and the important increase that isobserved in the positive conflict resolition skills of the students in theexperimental group is resulted from the applied conflict resolution educationprogram.The results of the fallow up that is applied to test wheather conflictresolution education program has a long duration effect on increasing positiveconflict skill level has shown that positive effect of conflict resolution educationprogram has increasingly continued at significant level (p<0.05).At the second stage of the research, efficiency of the peer mediationeducation program on correctly applying the process of peer mediation andthe solution of peer conflicts is tested. To this purpose, after applying the lasttest to the three group, peer mediation education program each of which lasts80 minutes and five sessions is applied to ten students randomly selected.The students who are educated as peer mediators try to solve the realconflicts that their peers have experienced by using mediator process levels.During this application process, their process of solving the conflict (by havingpermission from targets and mediators) is recorded by video recorder. Afterthat, mediator?s correct application of mediation process levels and sufficiencyin solving the peer conflicts are evaluated on Mediation Process EvaluationObservation Form (MPEOF) by watching the recordings by the researcher.Moreover, Mediation Process Evaluation Mediator Form (MPEMF) is appliedto mediators and Mediation Process Evaluation Target Form (MPETF) isapplied to the targets.The efficiency of the peer mediation education program is tested byusing the results of MPEOF, MPEMF, MPETF and the results of theinterviews with the mediators and the targets. The results of the second stageof the research shows that the mediators who have educated on peermediation, apply mediation levels correctly and they can solve the peerconflicts.These results are discussed and taken as sufficient evidents on theusefulness and effectiveness of the conflict resolution education program andpeer mediation education program.