Türkiye`deki resmi ve özel ilköğretim okullarında öğretmen performans yönetimi

Abstract

Bu araştırma, resmi ve özel ilköğretim okulu öğretmen ve okul yöneticileriile ilköğretim müfettişleri tarafından öğretmen performans yönetimi faktörlerinin,performans ölçütleri olarak ilköğretim okullarında uygulanmasının kabul edilmeve resmi ve özel ilköğretim okullarında uygulanma durumunun saptanmasınıamaçlamaktadır.Nedensel karşılaştırma türünden tarama modelinde olanaraştırmanın evrenini, 375.369 'ü resmi, 14.740'i özel ilköğretim okuluöğretmeni, 34.553'ü resmi, 614'ü özel ilköğretim okulu yöneticisi ve 3.200ilköğretim müfettişi oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, 356 özelilköğretim okul öğretmeni, 97 özel ilköğretim okulu yöneticisi, 382 resmiilköğretim okulu öğretmeni, 381 resmi ilköğretim okulu yöneticisi ve 277ilköğretim müfettişi oluşturmuştur.Örneklemi oluşturan gruplara araştırmacı tarafından hazırlanan, ?KişiselBilgi Formu? ve ?Öğretmen Performans Yönetimi Ölçeği? uygulanmıştır. Eldeedilen veriler SPSS programında çözümlenmiştir. Resmi ve özel ilköğretimokulu öğretmen ve yöneticileri ile ilköğretim müfettişlerinin öğretmenperformans yönetimi faktörlerinin performans ölçütleri olarak ilköğretimokullarında uygulanmasının kabul edilmesine ve resmi ve özel ilköğretimokullarında uygulanmasına ilişkin verdikleri yanıtların, aritmetik ortalamaları vestandart sapmaları hesaplanmıştır. Okul türü ayrımı yapmaksızın öğretmen,yönetici ve ilköğretim müfettişlerinin öğretmen performans yönetimi faktörlerininilköğretim okullarında performans ölçütleri olarak uygulanmasını kabul etmedüzeylerinin, göreve, her görev grubu içinde kıdeme göre farklılaşıpfarklılaşmadığını belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır.Öğretmen ve yöneticilerin öğretmen performans yönetimi faktörlerininperformans ölçütleri olarak ilköğretim okullarında uygulanmasını kabul etmedüzeylerinin ve uygulanma düzeyine ilişkin algılarının okul türüne görefarklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için İki Faktörlü ANOVA uygulanmıştır.Öğretmen, yönetici ve ilköğretim müfettişlerinin öğretmen performans yönetimifaktörlerinin performans ölçütleri olarak ilköğretim okullarında uygulanmadüzeyine ilişkin algılarının okul türü içinde göreve göre farklılık gösteripgöstermediğini belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi, yine okul türüiçinde her görev grubunun kendi içinde kıdeme göre farklılık gösteripgöstermediğini belirlemek amacıyla t-testi uygulanmıştır. Resmi ve özel ayrımıyapılamayan tek grup olan ilköğretim müfettişlerinin, öğretmen performansyönetimi faktörlerinin performans ölçütleri olarak ilköğretim okullarındauygulanma düzeyine ilişkin algılarının okul türüne göre farklılık gösteripgöstermediğini belirlemek için de ilişkili t-testi uygulanmıştır.Bu araştırmada elde edilen bulgular ise şöyledir. Öğretmen performansyönetimi faktörlerinin performans ölçütleri olarak ilköğretim okullarındauygulanmasını öğretmen, okul yöneticileri ve ilköğretim müfettişleri en yüksekdüzeyde istemektedirler. İlköğretim okullarında performans ölçütleri olarakuygulanması en çok kabul edilen boyut öğretmenler tarafından ?performansgeliştirme? boyutu, okul yöneticileri ve ilköğretim müfettişleri tarafından ise?performans izleme? boyutudur. Öğretmen, yönetici ve ilköğretim müfettişlerininöğretmen performans yönetimi faktörlerinin performans ölçütleri olarakilköğretim okullarında uygulanmasını kabul etme düzeyleri, göreve ve kendigörev grupları içerisinde kıdeme göre farklılaşmamaktadır. Okul türüne göreise, özel ilköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin ( X =4.62) kabul düzeyi,resmi ilköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerine ( X =4.51) göre daha yüksektir[F (1,1199)= 17.76; p<0.01]. Performans yönetimi faktörlerinin performans ölçütleriilköğretim okullarında uygulanma düzeyine ilişkin resmi ilköğretim okuluöğretmenleri yöneticileri ile ilköğretim müfettişlerinin algıları, öğretmen-yöneticive yönetici- ilköğretim müfettişleri grupları arasında [F(2,1020)= 152.54; P<0.01],özel iköğretim okulu öğretmen ve yöneticileri ile ilköğretim müfettişlerininalgıları, öğretmen- ilköğretim müfettişi ve yönetici-ilköğretim müfettişi gruplarıarasında [F(2,713)= 47.92; P<0.01] farklılaşmaktadır. Her iki okul türü içinde,öğretmen ve yöneticilerin kendi görev grupları içerisinde kıdemlerine göreuygulanma düzeyine ilişkin algıları farklılık göstermez iken, ilköğretimmüfettişlerinin kendi görev grupları içerisinde kıdemlerine göre algıları, resmiilköğretim okullarında [t (266) =2.82; p<0.01] ve özel ilköğretim okullarında [t(266) =2.10; P<0.05] farklılaşmaktadır. Her iki okul türündede 16 yıl ve dahafazla kıdeme sahip ilköğretim müfettişlerinin, 1-15 yıl kıdeme sahip ilköğretimmüfettişlerinine göre öğretmen performans yönetimi faktörlerinin performansölçütleri olarak uygulanma düzeyine ilişkin algıları daha yüksektir. Öğretmenperformans yönetimi faktörlerinin performans ölçütleri olarak ilköğretimokullarında uygulanma düzeyine ilişkin öğretmen ve yönetici algıları üzerinde(1,1199)= 334.38; p<0.01] ve görev [F (1,1199)= 108,67; p<0.01]okul türü [Fdeğişkenleri etkilidir. Özel ilköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerininuygulanma düzeyine ilişkin algıları, resmi ilköğretim okulu öğretmen veyöneticilerine, göreve göre de tüm yöneticilerin uygulanma düzeyine ilişkinalgıları, tüm öğretmenlere göre daha yüksektir. Okul türü ve görevdeğişkenlerinin uygulanma düzeyine ilişkin algılar üzerinde ortak etkisi(1,1199)=incelendiğinde, ortak etkinin de anlamlı olduğu görülmektedir[F45.51;p<0.01]. Araştırmada okul türü ayrımı yapılamayan ve tek grup olanilköğretim müfettişlerine göre öğretmen performans yönetimi faktörleriperformans ölçütleri olarak özel ilköğretim okullarında ( X =3.19), resmiilköğretim okullarına ( X =2.51) göre daha yüksek düzeyde uygulanmaktadır[t(267)=12.32; p<0.01].

This research aims to determine whether the teacher performancemanagement factors can be applied by public and private elementary schoolteachers, principals and inspectors for the purpose of performance criterions inpublic and private elementary schools and to find out the degree of applicabilityin public and private elementary schools. The research domain, which is ascanning model based on cause comparison, consists of 375.369 public, 14740private elementary school teachers; 34553 public, 614 private elementaryschool principals and 3200 primary inspectors. The sampling space of thisresearch consists of 356 private elementary school teachers, 97 privateelementary school principals, 382 public elementary school teachers, 381public elementary school principals and 277 primary inspectors.The groups that cover the sampling space were applied two researchinstruments prepared by the researcher i.e., ?Personal Information Form? and?Teacher Performance Management Scale?. The obtained data were processedby the SPSS computer program. The arithmetic mean and the standarddeviations were calculated for the answers to these surveys whose aim was todetermine whether the teacher performance management factors areapplicable in the elementary schools for performance criterions and then findingout the degree of applicability. A One-way variance analysis was applied inorder to determine whether or not the level of acceptance of the applicability ofteacher performance management factors by the teachers, principals andprimary inspectors from either private or public schools varied with respect tothe duty and the seniority within each duty group. ANOVA test including twofactors was applied in order to observe first whether or not the level ofacceptance of the applicability of teacher performance management factors forperformance criterions by the teacher and principals varied with respect to theschool type; and then whether or not their opinion for the practical application ofthe teacher performance management factors for performance criterions variedwith respect to the school type. Another One-way variance analysis wasapplied to be able to show whether or not the opinions of the teachers,principals and primary inspectors for the practical application of the teacherperformance management factors for performance criterions varied withrespect to the type of duty for each different type of schools; furthermore, a t-test was applied to reveal whether or not each duty group varied within itselfwith respect to seniority for each different type of schools. Another t-test wasapplied to the only group i.e., the primary inspectors where there is nodistinction of public vs. private to observe whether or not their opinion for thepractical application of the teacher performance management factors forperformance criterions varied with respect to the school type.The following are the findings of this research. The teachers, principalsand primary inspectors strongly recommend that the teacher performancemanagement factors be applied in the elementary schools for performancecriterions. While ?performance development? is the dimension which isaccepted by the teachers, ?performance tracking? is the dimension which isaccepted by the principals and the primary inspectors for the applicability of theteacher performance management factors in the elementary schools forperformance criterions. It was determined that the level of acceptance of theapplicability of teacher performance management factors by the teachers,principals and primary inspectors from either private or public elementaryschools did not vary with respect to the duty and the seniority within each dutygroup. With respect to the type of schools, the acceptance level of privateelementary school principals and teachers (i.e., X =4.62 ) was higher than theacceptance level of public elementary school principals and teachers(i.e., X =4.51 ) [F (1,1199)= 17.76; p<0.01]. While the opinion of the publicelementary school teachers, principals and primary inspectors for the practicalapplication of the teacher performance management factors for performancecriterions varied as [F (2,1020)= 152.54; P<0.01] among the teacher-principal andprincipal- primary inspector groups, the opinion of the private elementary schoolteachers, principals and primary inspectors for the practical application of theteacher performance factors for performance criterions varied as [F (2,713)=47.92; P<0.01] among the teacher- primary inspector and principal- primaryinspector groups. For both of the school types, the opinions of the teachers andprincipals for the practical application of the teacher performance managementfactors for performance criterions did not vary with respect to the senioritywithin their duty group. However, the opinions of the primary inspectors for thepractical application of the teacher performance factors for performance(256)= 2.82; p<0.01] and thecriterions in public elementary schools varied as [topinions of the primary inspectors for the practical application of the teacherperformance management factors for performance criterions in privateelementary schools varied as [t (256)= 2.10; P<0.05]. For both of the schooltypes, the opinions of the primary inspectors who served 16 or more years forthe practical application of the teacher performance factors for performancecriterions in elementary schools was stronger than that of the primaryinspectors who served 1 to 15 years. The type of school [F (1,1199)= 334.38;p<0.01] and the duty [F (1,1199)= 108.67; p<0.01] variables were effective on theopinions of teachers and principals for the practical application of the teacherperformance factors for performance criterions in elementary schools. While theopinions of private elementary school teachers and principals for the practicalapplication of the teacher performance factors for performance criterions wasmore motivated than those of the public elementary school teachers andprincipals, the opinions of all principals for the practical application of theteacher performance factors for performance criterions was more stronger thanthose of all the teachers with respect to the duty. There is significant interactive(1,1199)= 45.51; p<0.01]effect between the variables of school type and duty. [Fon the opinions for the practical application of the teacher performance factorsfor performance criterions. According to the only group i.e., the primaryinspectors where there is no distinction of public vs. private elementary school ,the teacher performance factors are applied more in private elementary schools(i.e., X =3.19 ) than in public elementary schools (i.e., X =2.51) as performancecriterions as shown by [t (267)= 12.32; p<0.01].