Çerkesçede önek ve soneklerin sınıflandırılması ve anlamlarının karşılaştırılması

Abstract

Çerkes dili belli başlı dil aileleri ile yakınlığı olmayan Kafkas dil ailesinin Kuzeybatı Kafkas Dilleri kolundan Abhaz-Adıge grubundandır. Çerkesçe polisentetik (çok birleşimli dil) ve eklemeli (bağlantılı) bir dildir. Çerkesçede kökün veya gövdenin başına ve sonuna ekler alır. Ayrıca interfix (iç takı) yoluyla kök veya gövdelerin ortasına da ek alır. Bu çalışmanın temel amacı Çerkes dilinde var olan önekleri ve sonekleri inceleyip karşılaştırmaktır. Önek ve sonekler ek durumunda olan biçimbirimlerdir. Sözcük oluşturma yöntemleri ve söz varlığını geliştirme yöntemleri arasında değerlendirilirler. Çalışmamda sözcük türlerine göre sınıflandırılıp incelenen sonekler ve önekli fiiller sözcük oluşturma yöntemi olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada edinilen veriler doküman incelemesi yöntemiyle toplanmıştır. Çalışmada isim, sıfat, zarf, fiil gibi sözcük türlerinde ve sayılarda karşılaşılan önek ve sonekler analiz edilmiştir. Ekler sözcük türlerine göre sınıflandırılırken üretkenliklerine göre seçilmiştir. Eklerin sözcüklere kattıkları anlam ve görevler tespit edilmiştir.

The Circassian language is the Abkhazian-Adygean branch of the Northwest Caucasian Language Group of the Caucasian Language Family, which has no relation to the main language families. Circassian can be characterized as an agglutinative language and polysynthetic. Circassian receives prefixes, interfixes and suffixes to word stem. The main aim of this work is to examine and compare the existing prefixes and suffixes in the Circassian language. Prefixes and suffixes are morpheme affixes. They are evaluated among the methods of word formation and vocabulary development. In my study, the suffixes and the prefixed verbs which are classified and examined according to the word types, are considered as word formation method.. The data obtained in the study were collected by the method of document review. In the study, prefixes and suffixes encountered in word types such as noun, adjective, adverb, verb and numbers have been analyzed. These affixes are classified according to their productivity. The meanings and tasks of affixes were determined.