Türk İslam medeniyetinde kalite anlayışı açısından ahilik

Abstract

Bu araştırmanın amacı, çeşitli kaynaklardan beslenmiş olmakla birlikte, temel referanslarını İslami tasavvufi gelenekler ile özgün Türk kültüründen alan Ahilik Teşkilatının, günümüz iktisadi hayatı için önemi büyük olan, iş ahlakını, müşteri memnuniyeti anlayışını, kalite ve standardizasyon prensiplerini, çağının çok ötesinde, titizlikle uygulayan ve bu anlayışı yüzyıllar boyu devam ettiren bir esnaf teşkilatı olduğunu ortaya koymaktır. Bu çalışmada doküman analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Ahilik konusu ile ilgili yer alan bilimsel nitelikli eserler, makaleler, sempozyum ve kongre bildirileri türündeki çalışmalar, araştırmanın amaçları doğrultusunda incelenerek analiz edilmiştir. Böylelikle, Ahi Teşkilatının, etkili olduğu Anadolu coğrafyasında, toplumun sosyo–ekonomik, kültürel ve hatta siyasi hayatına önemli katkılar sağladığı ve genel olarak günümüzdeki mal ve hizmet kalitesi prensipleri ile olan paralelliği anlaşılmıştır. Toplumların birliği, beraberliği, huzuru ve refahı, sorunların toplum ve devlet yapısını kemirip tahrip etmeden ortadan kaldırılmasına bağlıdır. Sağlam ve kalıcı toplumsal yapının temel dinamiği budur. Toplumu oluşturan insanların karakterlerinde; doğruluğun, dürüstlüğün, diğergamlığın, kanaatkârlığın, adaletin, iş ve meslek ahlakının bulunması durumunda, ortaya çıkabilecek sorunların önemli bir kısmının kısa sürede çözüldüğü görülmektedir. Gerek Ahilik Teşkilatı gerekse yeni ve özgün bir yönetim anlayışı olarak geliştirilmiş Toplam Kalite Yönetimi, çağdaş kalite kavramı açısından objektif olarak incelendiğinde her ikisinde de işveren, işçi ve müşterilerin memnun edilmesinin, kısaca toplumun mutluluğunun ve refahının hedeflendiği anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, Ahi Teşkilatı ve çağdaş kalite anlayışının ortak noktaları örneklendirilecek olursa; Ahilerde belirli kalitede mal üretmek, üretilen malın kalitesini muhafaza etmek, imal edilecek olan ürünün, üretim aşamalarından her birinin kontrolü, böylece sıfır hatanın hedeflenmesi, mal kalitesinin yerinde saymasına izin verilmeyerek sürekli geliştirmeye çalışılması esas iken, modern kalite anlayışında da önceden belirlenen standart kalitenin devam ettirilmesi ve kalite seviyesinin sürekli yukarılara taşınması temel felsefedir. Müşterinin tanımlanması ve müşteriye yaklaşım hususunda da ortak anlayışın olduğu anlaşılmaktadır. Ahilikte; müşteri, büyük kıymet hükmü içeren `velinimet` olarak tanımlanıp, müşteriye bu çerçevede muamele edilirken, günümüz kalite anlayışında müşteri, hemen hemen aynı mana ihtiva eden `müşteri kraldır` tanımı ile adlandırılmakta ve Ahilikte olduğu gibi bütün mal ve hizmet üretimi müşteri beklentileri çerçevesinde şekillenmektedir. Bununla birlikte, müşteriye bozuk mal satılmaması, müşterinin yanıltılmaması, dürüst ve şeffaf olunması hususları her iki anlayışın ortak yanlarını oluşturmaktadır. Ayrıca, çalışanların moral ve motivasyonlarının yüksek tutulması, alınacak kararlarda görüş ve beklentilerinin sorulması, kalite sürecinde olduğu gibi hizmet içi eğitim denebilecek çalışan eğitimlerinde de her iki anlayışta hayat boyu eğitimin esas olduğu bu çalışma ile anlaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: Fütüvvet, Ahilik, Ahilik Teşkilatı, Kalite, Müşterinin Korunması.

The aim of this research is to apply the principles of business ethics, customer satisfaction, quality and standardization principles that are important for today's economic life, and to apply the principles of quality and standardization with the meticulous application of the Akhism organization which takes its basic references from Islamic mystical traditions and original Turkish culture, and that this understanding is a trades organization that has continued for centuries. Document analysis technique was used in this study. Studies in the form of artifacts, articles, symposiums and congress declarations related to Ahilik's topic were examined and analyzed in terms of the aims of the research. Thus, it is understood that the Akhism Organization provides significant contributions to the socio-economic, cultural and even political life of the society in the Anatolian geography where it is effective and its parallels with the principles of quality of goods and services in general.The unity, solidarity, peace and prosperity of the societies is due to the fact that the problems are removed from the society without destroying the society and the state structure. Strength and permanance are the basic dynamics of social construction, and it seems that a considerable part of the problems that can arise in a short time can be solved in the absence of honesty, diligence, conviction, justice, work and professional aesthetics. Total Quality Management, which is a management philosophy, is a management philosophy. When it is objectively examined in terms of quality, it is understood that the satisfaction of the employer, employee and the customer is aimed both at the satisfaction of both the society and the welfare of the society. In the characters of the people constituting the society: If common points of quality understanding are to be exemplified; Gretek to buy goods in certain heights. it is essential to continuously improve the quality of the produced product and to constantly improve the quality of the product to be manufactured by controlling each of the production steps so that the zero defect is targeted and that the quality of the goods is not allowed to be on the spot while maintaining the predetermined quality standard in modern quality concept and moving the quality level continuously basic philosophy. It is understood that there is a common understanding of the definition of the customer and the approach to the customer. In Ahilik; the customer is defined as the `owner` with the provision of great value, while the customer is treated in this frame, the customer in the day-to-day quality concept is named with the definition of `customer king` which includes almost the same meaning and in the context of all goods and service production customer expectations However, the customer does not sell bad goods, does not mislead the customer, and is honest and transparent. In addition to this , that lifelong education is essential in both of these understandings in employees' education, in which in-service training can be tried as well as in the quality process, to keep the morale and motivations of the employees high, to ask for opinions and expectations in the decisions to be taken, etc. Key Key Words: Futüvvet, Akhism, Akhism Organization, Quality, customer protection