Klasik Türk edebiyatı kaynaklarından şiir mecmuaları (İBB Atatürk Kitaplığı BEL-YZ-K. 001565/6b-85b)

Abstract

Çalışmamıza konu olan eser, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Atatürk kitaplığı, Bel_Yz_K. 001565 numarada kayıtlı şiir mecmuasıdır. Karşılaştırmalı yöntemle incelediğimiz mecmua özellik itibariyle nazire mecmûasıdır. En güzele ulaşma kaygısının yanında, usta-çırak ilişkisinin ve üstada öykünmenin de bir ürünü olan nazire mecmuaları edebiyat tarihine kaynaklık etmenin yanında yazıldığı dönemin şiir zevkini kavramımıza da katkıda bulunmaktadır. Mecmua 127 varaktan ve üç bölümden oluşmaktadır. Mecmûanın ilk bölümü diye adlandırabileceğimiz 1a' dan 10a' ya (1a, 6a, 6b hariç bu varaklarda Türkçe nazire ve şiirler vardır.) Farsça İbn-i Nusret, Mes' udi, Hafız, Sabuhi, Hilali, Kişveri, Molla Cami, Hüsrev-i Dıhlevi, Hace Kemal' in Farsça şiirleri bulunmaktadır. 10a (10a' nın öncesi 6b' dedir.) ile başlayıp 85b' de son bulan ve çalışmamıza konu olan kısım ise 76 varaktır. 15. ve 16. yy şairlerinin Türkçe gazel ve nazirelerinden oluşmaktadır. Üçüncü bölümde değişik yüzyıllarda yaşamış şairlerin farklı nazım şekilleriyle yazılmış şiirleri bulunmaktadır. Çalışmamıza konu olan esas metni oluşturan 6b-85b (6b' nin devamı 10a' dadır.) varakları arasındaki şiirler, divanlar ve yayımlanmış bilimsel çalışmalardaki şiirlerle mukayese edilerek mevcut farklılıklar dipnotta gösterilmiştir. Karışık varaklar çoban kaydı takip edilerek bulunmuş, şiirlerin elif-ba sırası korunmuştur. Mecmuada şairi belirlenemeyen iki gazel ile birlikte 128 şaire ait toplam 487 gazel bulunmaktadır. Anahtar kelimeler: Klasik Türk Edebiyatı Kaynakları, Nazire Mecmûası, İBB Atatürk Kitaplığı

The Mecmûa that is discussed in our study is a poetry Mecmûa registered as Bel_Yz_K. 001565 in İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Atatürk Library. This mecmûa that we have studied is ` Nazire Mecmûa' ' in terms of its characteristics. Beyond reaching to ` the most beautiful ` Nazire Mecmûas, which are also products of master-apprentice relationship and emulation to the master, do not only present resources to history of literature but also contribute to the understanding of the taste of poetry of the era created. Mecmûa consists of 127 varak and 3 chapters. From 1a to 10a, except 1a, 6a, 6b as these parts are used for Turkish Nazire poems, there are the poetry of İbn-i Nusret, Mes' udi, Hafız, Subuhi, Hilali, Keşveri, Molla Cami, Hüsrev-i Dıhlevi, Hace Kemal in Persian. Our study, starting from 10a –preceded by 6b-and ending in 85b, mainly focuses on 76 foils (known as varak in Arabic) and consists of 15-th And 16-th Centuries' poets' Turkish Gazels and Nazires. In the third part we have poetry of various centuries' poets written in a variety of verse styles. The poems between Varaks (foils) 6b-85b (6b' s continuation is in 10a) which are the main focus of our study, have been compared with the poems previously released in Divans and scientific articles and the differences have been shows via footnotes. Various Varaks the poems traced through the recordings Shepherds have been preserved in their' elif-ba' order. Together with two Gazels whose poets could have not been detected, there are 487 Gazels belonging to 128 poets in the mecmûa. Keywords: Classical Turkish Literary Sources, Mecmûa of Nazire, İBB Atatürk Library