Ortaokul fen bilimleri dersi proje görevlerinin yürütülmesinde karşılaşılan sorunların ortadan kaldırılmasına yönelik bir eylem araştırması

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, ortaokul fen bilimleri dersinde öğrencilerden yapması beklenen proje görevlerinin amacına uygun yürütülmesi için alanda yaşanan sorunları anlamak ve bu problemlere uygun eylem planı hazırlamaktır. Başlangıç aşamasında öğretmenlerin proje görevlerini oluşturma, projeleri öğrencilere dağıtma, proje değerlendirme süreçlerinde yaşanan sorunlar ile ilgili öğretmen görüşleri alınmıştır. Bunula birlikte proje görevlerini seçme, yürütme, değerlendirme ile öğretmenlerinden ve velilerinden destek alma, fiziksel koşulların uygunluğu süreçlerinde karşılaşılan sorunlar ile ilgili öğrenci görüşlerine başvurulmuştur. Bu çalışmada hazırlanan eylem planı ile öğrencilerin yıl içinde en az bir defa ve istedikleri bir dersten almak zorunda oldukları proje görevlerini bilimsel araştırma süreçlerine uygun yürütülmesi ve proje görevleri yapılırken öğretmen- öğrenci ile öğrenci- veli işbirliğinin önemi amaçlanmaktadır.Çalışma nitel araştırma desenlerinden biri olan eylem araştırması modeli ile yürütülmüştür. Araştırma 2017 – 2018 eğitim öğretim yılında Düzce ilinde taşımalı sistemle öğrenim yapan bir devlet ortaokulunda gerçekleştirilmiştir. Çalışma amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ile gönüllü olarak proje görevi almak isteyen 9 kız ve 5 erkek öğrenci olmak üzere toplam 14 öğrenci ile 2017 – 2018 yılı boyunca devam etmiştir. Eğitim öğretim yılının birinci döneminde problemin nedenleri ortaya konulmaya çalışılmış ve problemin çözümü için bir eylem planı hazırlanmıştır. Eğitim öğretim yılının ikinci döneminde ise hazırlanan eylem planı uygulanmış ve bu uygulama sonucunda eylemin başarısı ölçülmeye çalışılmıştır. Araştırmacı ve uygulayıcı olarak ders öğretmeni birincil veri kaynağı olarak, açık uçlu soru formu, gözlem metodu ve doküman incelemesi kullanmış, ikincil veri kaynağı olarak da görüşmelerden faydalanmıştır. Araştırmanın verileri öğretim süreci boyunca yapılan, açık uçlu soru formu, öğrenci mektupları, akran değerlendirme, öz değerlendirme ve öğretmen değerlendirme formları, öğrenci proje görevleri doküman incelemesi, yarı yapılandırılmış veli görüşmeleri ve öğretmen gözlem sonuçlarından elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler açık kodlama tekniği ile kodlanmış ve temalaştırılmıştır. Dokümanlardan örnekler alınarak kodlar ve temalar detaylandırılmıştır. 2017- 2018 eğitim- öğretim yılı boyunca gerçekleşen çalışmalar sonrasında elde edilen veriler betimsel analiz ve içerik analizi teknikleri kullanılarak incelenmiştir. Öğretmen gözlemleri ve anket soruları içerik analizi tekniği ile analiz edilmiş ve sonuçlar sayısallaştırılmıştır. Öğrencilerin hazırladığı proje görevleri ise hazırlanan ölçek doğrultusunda incelenmiş, öz değerlendirme, akran değerlendirme ve öğretmen değerlendirme ölçeklerinden alınan veriler Microsoft Excel programı kullanılarak tablolar halinde düzenlenmiştir.Araştırma sonunda elde edilen bulgulara göre öğrenciler, proje görevlerini nasıl yapacaklarını bilmediklerini sözlü ve yazılı olarak ifade etmişler ve proje görevi kavramına dair algılarının süreç içerisinde yapılan öğretmen sunuları ve görüşmeleri ile değiştiğini dile getirmişlerdir. Eylem planında, öğrenciler ile birlikte proje çalışma takvimi ve planı hazırlanmış, öğrenci- öğretmen işbirliği arttırılmış ve öğretmenin projeleri anlık değerlendirme yapmadan süreç içinde gözlemlemesi mümkün kılınmıştır.Öğrencilerin yapmakla yükümlü oldukları ve not yükseltme amaçlı aldıkları proje görevlerine yönelik algı ve tutumlarının olumlu yönde geliştiği görülmüştür. Öğrenciler, proje görevlerini hazırlarken hem eğlendiklerini hem de öğrendiklerini dile getirmişlerdir. Bununla birlikte öğrenciler bilimsel araştırmanın nasıl yapılması gerektiğini bilmediklerini, aldığı proje görevinin yürütülmesi sırasında, öğretmen rehberliğinde öğrendiklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin zihinlerinde proje görevinin ev ödevlerinden farklı hazırlanması, bilimsel süreç basamakları izlenerek yapılması ve araştırılması gerektiği şeklinde bulgulara ulaşılmıştır. Proje görevi hazırlarken öğrencilerin fiziksel koşullar açısından yaşadığı sorunlar için danışman öğretmen tarafından iyileştirilen çalışma ortamlarından olumlu dönütler yansıdığı görülmüştür. Öğrencilerin, aileleri ve danışman öğretmeni ile birlikte çalışmaları, akranlarını ve kendilerini değerlendirmeleri, zamanı etkili kullanma becerilerinde, iletişimlerinde ve öz güvenlerinin gelişmesinde olumlu değişimler gözlenmiştir. Araştırmada veli boyutunu kapsayan eylem basamağı ile ailelere yapılan bilgilendirme toplantısı ve velilere gönderilen bilgilendirme yazısı ile okul- aile işbirliğinin öğrenci başarısındaki katkısı vurgulanmıştır.

The main purpose of this study is to understand the problems in the field in order to carry out the project tasks expected from the students in secondary school science course in accordance with the purpose and to prepare a work plan for these problems. in the beginning phase,, teachers' opinions were taken about the problems experienced by teachers in creating, distributing and evaluating project tasks. In addition, students' opinions were asked about the problems encountered during the process of selecting, executing, evaluating the project tasks, receiving support from their teachers and parents, and the suitability of physical conditions. With the action plan prepared in this study, it is aimed to carry out the project tasks that the students have to take at least once a year and from a course in accordance with the scientific research processes, and the importance of teacher-student and student-parent cooperation while performing the project tasks. The study was conducted with an action research model which is one of the qualitative research designs. The study was carried out in 2017 - 2018 with a total of 14 students (9 female and 5 male students) who wanted to take part in the project voluntarily. In the first semester of the academic year, the causes of the problem were tried to be revealed and an action plan was prepared for the solution of the problem. In the second semester of the academic year, the action was prepared and the success of the action was tried to be measured. The researcher and the practitioner teacher used the open-ended questionnaire, observation method and document analysis as the primary data source and benefited from interviews as a secondary data source. The data of the research were obtained from open-ended questionnaire, student diaries, student letters, peer assessment, self-assessment and teacher evaluation forms, document project tasks, semi-structured parent interviews and teacher observation results. The data obtained in the study were coded by open coding technique and themed. Codes and themes are detailed by taking samples from the documents. The data obtained from the studies conducted during the 2017 - 2018 academic year were analyzed using descriptive and content analysis techniques. Teacher observations and questionnaire questions were analyzed with content analysis technique and the results were digitized. The project tasks prepared by the students were examined in accordance with the scale prepared and the data obtained from the self-assessment, peer assessment and teacher assessment scales were arranged in tables using Microsoft Excel software. According to the findings of the research, the students stated that they did not know how to do the project tasks verbally and in writing and expressed that their perception of the project task concept changed with teacher presentations and interviews. In the action plan, the project work schedule and plan were prepared together with the students, student-teacher collaboration was increased and it was made possible for the teacher to observe the projects in the process without making an instant evaluation.It was seen that the students' perceptions and attitudes towards the project tasks they were obliged to do and that they took for the purpose of raising grades improved in a positive way. The students stated that they had both fun and learning while preparing the project tasks. In addition, the students stated that they did not know how to conduct scientific research and that they learned under the guidance of the teacher during the project assignment. In the minds of the students, it was found that the project task should be prepared differently from the homework, followed by scientific process steps and researched. While preparing the project task, it was seen that the positive feedback from the working environment improved by the consultant teacher was reflected for the problems experienced by the students in terms of physical conditions. Positive changes were observed in students' working with their families and counselor teachers, evaluating their peers and themselves, their ability to use time effectively, their communication and their self-confidence. In the research, the contribution of school-family cooperation to the achievement of students was emphasized with the information step made to the families and the information letter sent to the parents with the action level covering the parent dimension.