Okunabilirliğin anlaşılabilirlik üzerindeki etkisinin farklı metin türlerine göre incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okunabilirliğin anlaşılabilirlik üzerindeki etkisini farklı metin türlerine göre incelemektir. Bu amaç doğrultusunda okunabilirlikleri hesaplanan iki bilgi verici, iki de hikâye edici metin, cümle uzunlukları yönünden bağlam esaslarına dikkat edilerek kısaltılmıştır. Bu işlem metinlerin okunabilirlik puanlarını doğrudan etkilemiş ve orijinal hallerinden okunabilirlik puanı olarak daha kolay metinler elde edilmiştir. Araştırma bağımsız değişkendeki sistemli değişmelerin bağımlı değişkeni nasıl etkilediğini görmeyi amaçlayan deneysel bir çalışmadır. Araştırmada seçkisiz atamanın mümkün olmaması sebebiyle ön test-son test eşitlenmemiş kontrol gruplu yarı deneysel desen tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunun seçileceği okula kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemine göre karar verilmiştir. Bu doğrultuda Düzce İli Merkeze bağlı bir ilkokul ulaşımının kolay ve araştırmacıya yakın olması sebebiyle tercih edilmiştir. Çalışmanın yapılacağı okula karar verilmesinin ardından anlama yönünden birbirinden farklılaşmayan 4 şube amaçsal örnekleme yöntemine göre seçilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 121 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verilerini toplamak adına iki hikâye edici, iki bilgi verici metin; bu metinlerin anlaşılabilirliğini ölçmek adına da Yanlış Analiz Envanteri kullanılmıştır. Metinlerin okunabilirlikleri ise Ateşman formülü yardımıyla hesaplanmıştır. Araştırmanın verileri SPSS 24 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin normalliğini ölçmede Lilliefors düzeltmeli Kolmogorov-Smirnov Testi, parametrik olmayan ilişkili grupları karşılaştırmak için Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ve parametrik olan grupları karşılaştırmak için ilişkili Örneklemler T-Testi kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizi sonucu, metinlerin orijinal hallerinin araştırmacı tarafından kolaylaştırılan hallerine oranla daha iyi anlaşıldığı görülmüştür. Elde edilen bu bulgular doğrultusunda metinlerin okunabilirlik puanının değişmesinin, anlaşılabilirliğini de etkilediği yorumu yapılabilir. Bir diğer ifadeyle, metinlerin okunabilirlik puanının yükselmesinin okuyucuların metinden anlam kurma sürecine olumsuz etki ettiği ileri sürülebilir.

This study aimed to examine the effect of readability on comprehensibility by different types of text. To this end, two informative and two narrative texts, of which readability were calculated, were abbreviated in terms of their sentence lengths in consideration of their context principles. This procedure affected the readability scores of the texts directly, and easier texts were obtained in terms of readability scores compared to their original versions. This is an experimental research which aimed to see how systemic changes in the independent variable affected the dependent variable. As the random assignment was not possible in the study, The non-equivalent control group quasi-experimental design was preferred. The study group was chosen with the convenience sampling method. Accordingly, a primary school in the central district of Düzce province was preferred for its accessibility and proximity to the researcher. Following the decision on the school of research, 4 classrooms which did not differ by comprehension levels were selected with the purposive sampling method. The study group consisted of 121 fourth-grade students. Two narrative and two informative texts were utilized to collect the research data, and the Informal Reading Inventory to measure the comprehensibility of these text. The readability of the texts was calculated using the Ateşman formula. The data were analyzed in SPSS 24 software package. The Lilliefors-corrected Kolmogorov-Smirnov Test was used to measure the normality of the data, and Wilcoxon Signed Rank Test was used to compare the nonparametric groups, and the Related Samples T-Test was used to compare the parametric groups. At the end of the analysis of the research data, it was seen that the original versions of the texts were better comprehended than their versions simplified by the researchers. It can be argued in the light of the findings that change in readability scores of texts affect their comprehensibility. In other words, it can be argued that the increase in the readability of the texts has a negative impact on the process of meaning construction from the text of the readers.