Hastane işletmelerinde maliyet analizinde karşılaşılan zorluklar ve kullanım alanları üzerine bir araştırma

Abstract

Hastane işletmeleri sağlık hizmet kalitesinden ödün vermeden en düşük maliyetle en uygun zamanda sağlık hizmetini sunmak durumundadır. Hastane işletmelerinde, üretilen hizmet maliyetinin doğru bir şekilde analiz edilmesi ve bunların yöneticilerin alacakları stratejik kararlarda kullanılabilmesi önem arz etmektedir. Günümüzde hastane işletmelerinde maliyet muhasebesi ve maliyet analizi uygulamaları yapılırken bir takım sorunlarla karşı karşıya kalınmaktadır. Çalışmanın amacı hastane işletmelerinde maliyet analizi uygulamaları yapılırken hangi tekniklerin kullanıldığını ve ne tür zorluklarla karşılaşıldığını ortaya koyarak maliyet bilgilerinin hangi alanlarda ve hangi amaçlar doğrultusunda kullanıldığını tespit ederek hastane yöneticilerine faydalı bilgiler sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye'de faaliyette bulunan özel hastane, Sağlık Bakanlığı hastaneleri, üniversite hastaneleri ve şehir hastanelerindeki üst düzey yöneticilere yönelik hazırlanan anket formu kullanılarak araştırma veriler elde edilmiştir. Araştırmada örneklem seçimi yapılmayıp Türkiye'de faaliyet gösteren hastanelerin mali yöneticilerine ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler SPSS 22.0 paket programı kullanılarak tanımlayıcı istatistikler (frekans, yüzde vb) hipotez testleri (Independent samples t testi, ANOVA, Korelasyon vb) yoluyla analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda Sağlık Bakanlığı hastanelerinin %48'1'inde maliyet analizinin yapılmadığı, özel hastanelerin %49'unda ve şehir hastanelerinin %50'sinde maliyet analizinin medikal/muhasebe bölümünde yapıldığı ve üniversite hastanelerinin %46,8'inde ise finans bölümünde yapıldığı görülmüştür. Ayrıca, maliyet analizinin kullanım alanı olarak %43,8 ile hastanelerin kar/zararının tespit edilmesinin ve %34,6 ile hastanelerde gerçekleştirilen maliyet analizi konusunda en sık karşılaşılan zorluk seviyesinin sağlık hizmetlerinin oldukça karmaşık ve değişken olmasının ön plana çıktığı görülmektedir. Buna göre, hastane yöneticilerinin maliyet analizine gereken önemi vermedikleri ve maliyet bilgilerinden yeterince yararlanamadıkları tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Hastane İşletmeleri, Maliyet Analizi, Maliyet ve Yönetim Muhasebesi.

Hospital operations have to offer health services at the most appropriate time with the lowest cost without compromising health service quality. In hospital operations, it is important that the cost of services produced has been analyzed correctly and that these have been used in strategic decisions of managers. Nowadays, some problems have been encountered in cost management and cost analysis applications in hospital operations. The pupose of the study is to provide useful information to hospital managers by determining which techniques have been used and what kind of difficulties have been encountered in performing cost analysis applications in hospital operations. For this purpose, research data have been obteined by using a questionnare prepared for senior executives who work for private hospitals, the Ministry of Health hospitals, university hospitals and city hospitals operating in Turkey. In the study, no sample selection has been made. It has been tried to be reached the financial managers of the hospitals operating in Turkey.The data obtained from the research have been analyzed by using SPSS 22.0 package program. As a result of the analysis performed, it has been reached findings which related descriptive statistics (frequency, percentage, etc.) and hypothesis tests (Independent samples t test, ANOVA, Correlation, etc.). When these findings have been studied it has been seen that in 48'1% of the Ministry of Health hospitals have not been carried out a cost analysis, cost analysis has been caried out in the medical / accounting department in 49% of private hospitals and 50% of city hospitals and cost analysis has been caried out in the finance department in 46.8% of university hospitals. Moreover, it has been seen that the most common difficulty level encountered is about determining the profit /loss of the hospitals with 43.8% and the cost analysis carried out in the hospitals as the usage area of the cost analysis is about quite complicated and variable in the health services with 34.6%. Accordingly, it has been determined that hospital managers do not give importance to cost analysis and do not benefit from cost information adequately.Keywords: Hospital Operations, Cost Analysis, Cost and Management Accounting.